Aloë vera – Veilig anthrachinonenvrij sap & gel
Wat is Aloë vera?
De stekelige Aloë vera is een nogal onopvallende plant die ons op het eerste gezicht aan een soort cactus doet denken. Maar eigenlijk is het een vetplant (succulent) die door de eeuwen heen de exotische naam Aloë vera gekregen heeft. Omwille van de geneeskrachtige eigenschappen van het sap wordt deze plant al van oudsher in verschillende culturen gebruikt als een soort wondermiddel voor de verzorging van de huid, bij maag- en darmproblemen, om af te vallen en bij ontstekingen.
Aloë vera en haar verschillende benamingen
‘Elixir van de Schoonheid’, ‘Plant der Onsterfelijkheid’ of ‘Eeuwige Jeugd’ zijn slechts enkele voorbeelden van bijnamen die door de eeuwen heen aan de Aloë vera werden gegeven. ‘Aloë’ is vermoedelijk afkomstig van het Arabische ‘Alloeh’, wat ‘schitterende bittere substantie’ betekent en duidt op het geleiachtige sap in de bladeren. ‘Vera’ is het Latijnse woord voor ‘waar’ en duidt erop dat zij de ‘echte’ plantensoort is met het meeste sap en de beste medicinale eigenschappen.
Vindplaats en afkomst van Aloë vera
Aloë vera groeit voornamelijk in streken met hete zomermaanden waar maandenlang weinig regen valt zoals het Noord-Afrikaanse Nijlgebied en het Arabisch schiereiland. Van daaruit heeft ze zich verspreid naar de Caraïben, Centraal- en Noord-Amerika en de Canarische eilanden.
De Aloë gedijt het best op een goed doorlatende, zandige of rotsige bodem in een zonnig, droog tropisch en subtropisch klimaat met een minimumtemperatuur van 5°C. Ze wordt ook aangetroffen langs de kust, in berggebieden en oerwouden. Om als woestijnplant te kunnen overleven heeft ze in haar bladeren grote vochtreservoirs ontwikkeld.
In totaal bestaan zowat 300 verschillende Aloë-soorten, waarvan Aloë Barbadensis Miller de sterkste geneeskrachtige werking heeft en het vaakst intensief geteeld wordt voor commerciële doeleinden. Het is deze soort die we Aloë vera of de ‘echte’ Aloë noemen.
Beschrijving van Aloë vera
Aloë vera behoort tot de familie van de lelies (Aloaeaceae). Deze groenblijvende, niet winterharde vetplant groeit traag en wordt 60 à 90 cm groot. Ze vertoont een uitgebreid, vezelrijk en lichtbruin wortelstelsel en bovengronds rozetten van smalle, lancetvormige, puntig uitlopende stijve bladeren van 30 tot 60 cm lang. De binnenkant van de bladeren is vlezig, de buitenkant is glad en de randen zijn bezet met witte, tandachtige stekels. De kleur varieert tussen grijsgroen en blauwgroen, met soms paarse randen. De jonge planten zijn vaak wit gespikkeld. De Aloë vera bloeit pas vanaf het derde levensjaar met oranjegele tot oranjerode, trompetvormige bloemen op meterlange bloeistengels.
Aloë vera doorheen de geschiedenis
Voor de inhoudstoffen en daarmee ook de geneeskrachtige werking is het belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen het anthrachinonenhoudende en het anthrachinonenvrije sap.
Wetenschappers hebben tot hiertoe zo’n 200 verschillende inhoudsstoffen geïdentificeerd die met elk hun specifieke werking op het lichaam. Vaak betreft het slechts een heel kleine soms onbeduidende hoeveelheid. Wat de Aloë vera dan toch zo bijzonder maakt is de synergetische werking van de totale matrix van de plantensubstantie.
Anthrachinonenhoudend sap (al dan niet ingedroogd) voor orale toepassingen
Raadpleeg een fytotherapeut of je arts
De stekelige Aloë vera is een nogal onopvallende plant die ons op het eerste gezicht aan een soort cactus doet denken. Maar eigenlijk is het een vetplant (succulent) die door de eeuwen heen de exotische naam Aloë vera gekregen heeft. Omwille van de geneeskrachtige eigenschappen van het sap wordt deze plant al van oudsher in verschillende culturen gebruikt als een soort wondermiddel voor de verzorging van de huid, bij maag- en darmproblemen, om af te vallen en bij ontstekingen.
Aloë vera en haar verschillende benamingen
‘Elixir van de Schoonheid’, ‘Plant der Onsterfelijkheid’ of ‘Eeuwige Jeugd’ zijn slechts enkele voorbeelden van bijnamen die door de eeuwen heen aan de Aloë vera werden gegeven. ‘Aloë’ is vermoedelijk afkomstig van het Arabische ‘Alloeh’, wat ‘schitterende bittere substantie’ betekent en duidt op het geleiachtige sap in de bladeren. ‘Vera’ is het Latijnse woord voor ‘waar’ en duidt erop dat zij de ‘echte’ plantensoort is met het meeste sap en de beste medicinale eigenschappen.
Vindplaats en afkomst van Aloë vera
Aloë vera groeit voornamelijk in streken met hete zomermaanden waar maandenlang weinig regen valt zoals het Noord-Afrikaanse Nijlgebied en het Arabisch schiereiland. Van daaruit heeft ze zich verspreid naar de Caraïben, Centraal- en Noord-Amerika en de Canarische eilanden.
De Aloë gedijt het best op een goed doorlatende, zandige of rotsige bodem in een zonnig, droog tropisch en subtropisch klimaat met een minimumtemperatuur van 5°C. Ze wordt ook aangetroffen langs de kust, in berggebieden en oerwouden. Om als woestijnplant te kunnen overleven heeft ze in haar bladeren grote vochtreservoirs ontwikkeld.
In totaal bestaan zowat 300 verschillende Aloë-soorten, waarvan Aloë Barbadensis Miller de sterkste geneeskrachtige werking heeft en het vaakst intensief geteeld wordt voor commerciële doeleinden. Het is deze soort die we Aloë vera of de ‘echte’ Aloë noemen.
Beschrijving van Aloë vera
Aloë vera behoort tot de familie van de lelies (Aloaeaceae). Deze groenblijvende, niet winterharde vetplant groeit traag en wordt 60 à 90 cm groot. Ze vertoont een uitgebreid, vezelrijk en lichtbruin wortelstelsel en bovengronds rozetten van smalle, lancetvormige, puntig uitlopende stijve bladeren van 30 tot 60 cm lang. De binnenkant van de bladeren is vlezig, de buitenkant is glad en de randen zijn bezet met witte, tandachtige stekels. De kleur varieert tussen grijsgroen en blauwgroen, met soms paarse randen. De jonge planten zijn vaak wit gespikkeld. De Aloë vera bloeit pas vanaf het derde levensjaar met oranjegele tot oranjerode, trompetvormige bloemen op meterlange bloeistengels.
Aloë vera doorheen de geschiedenis
- De Aloë duikt in verschillende culturen op waar ze vooral als eerste-hulp-middel gebruikt werd voor huidproblemen, als ultiem huidverzorgingsmiddel, en later ook als laxerend en maagversterkend middel.
- 4000 jaar oude Sumerische kleitabletten vermelden Aloë als geneeskrachtige plant.
- Oud Egyptische muurschilderingen, de papyrus van Ebers en Oud Griekse geschriften vermelden het gebruik van Aloë tegen maagklachten, constipatie, wonden en zonnebrand.
- Ook in het oude Rome, Korea, India en Japan werd de plant geprezen om zijn medicinale eigenschappen bij huidproblemen.
- Tegenwoordig vinden we Aloë in tal van shampoos, zalven, haargel en make-upproducten.
- Het sap (succus, latex, exsudaat) of de bittere aloë in de bladeren dat spontaan vloeit uit het gesneden blad en afkomstig is van de buitenste, anthroceenhoudende cellagen van het blad
- Het gedroogde sap dat ingedampt en uitgekristalliseerd wordt
- Het sap en de gel dat bekomen wordt door de bladeren zorgvuldig te fileren zodat de buitenste anthroceenhoudende lagen verwijderd worden. Er blijven dan enkel nog de binnenste cellagen (merg of mesenchym) over onder de vorm van een kleurloze, geurloze, slijmerige, licht bittere en gelachtige pulp. Door die fijn te wrijven ontstaat een vloeibaar sap dat door indikking met wat xanthaangom Aloë-gel vormt.
Voor de inhoudstoffen en daarmee ook de geneeskrachtige werking is het belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen het anthrachinonenhoudende en het anthrachinonenvrije sap.
- Het sap van de buitenste cellagen bevat anthrachinonglycosiden, vrije anthrachinonen, harsen en bitterstoffen.
- Het sap en de gel van het merg bevatten GEEN anthrachinonen, water, polysachariden zoals mucopolysachariden (slijmstoffen), sterolen, enzymen, 20 aminozuren waarvan 7 essentiële, tannines, magnesiumlactaat, ureum, salicylzuur, korte suikers, en heel wat vitaminen en mineralen.
Wetenschappers hebben tot hiertoe zo’n 200 verschillende inhoudsstoffen geïdentificeerd die met elk hun specifieke werking op het lichaam. Vaak betreft het slechts een heel kleine soms onbeduidende hoeveelheid. Wat de Aloë vera dan toch zo bijzonder maakt is de synergetische werking van de totale matrix van de plantensubstantie.
Anthrachinonenhoudend sap (al dan niet ingedroogd) voor orale toepassingen
- De aanvankelijk inactieve anthrachinonen worden op het einde van de dunne en in de dikke darm door bacteriële enzymen gesplitst zodat ze actief worden waardoor ze een laxerend en tonisch effect hebben. Een verhoogde darmmotiliteit, verkorte transitduur en verminderde water- en elektrolytenabsorptie brengen binnen de 6 à 24 uur ontlasting teweeg.
- Anthrachinonen zijn ook eetlustbevorderend (aperitivum), ze bevorderen de maagwerking (stomachicum), zijn galdrijvend (choleretisch), cholesterolverlagend en ze ondersteunen de reinigende werking van de lever.
- Aloë verasap beschermt de slijmvliezen tegen maagwandontsteking (gastritus), darmontsteking (enteritis) en maagdarmzweren, vermindert de zuurafscheiding zodat het maagslijmvlies gemakkelijker kan genezen, en geeft verlichting bij prikkelbaredarmsyndroom (PDS).
- Athrachinonenvrij sap bevordert de spijsvertering (digestivum) en voorkomt hiermee een moeilijke vertering (indigestie), een opgeblazen gevoel (dyspepsie) en een moeilijke eiwitvertering.
- Verder heeft dit sap een reinigende werking op maag en darmen, ze stimuleert de bloedvorming, de weerstand tegen virussen, schimmels en bacteriën, vermindert ontstekingsverschijnselen bij reuma en artritis, vermindert vermoeidheid, is bloedsuikerverlagend, menstruatiebevorderend en wormverdrijvend.
- Aloë-gel is een uitstekend eerst-hulpmiddel voor allerlei huidaandoeningen. Omwille van zijn verzachtende (emolliens) en vochtinbrengende (hydraterende) eigenschappen is Aloë-gel zeer geschikt bij een droge en schrale, jeukende, en/of schilferige huid.
- Omwille van zijn wondgenezende werking is Aloë-gel goed in te zetten bij brandwonden van eerste en tweede graag en zonnebrand, vrieswonden, wonden veroorzaakt door straling en radiotherapie, schaafwonden, snijwonden, geïnfecteerde wonden, zweertjes, insectenbeten.
- Aloë-gel breekt dode huidcellen en afgestorven weefsel af en dus nuttig bij eczeem, psoriasis, netelroos, acné en luiereczeem.
- De gel ontstekingwerend en pijnstillend zodat je hem kunt gebruiken bij dauwworm, koortsblaasjes (herpes labialis), gordelroos (herpes zoster), schimmelaandoeningen, ringworm, atleetvoet, ouderdomsvlekken, levervlekken en pigmentvlekken.
- Aloë-gel bevordert de doorbloeding bij verstuikingen, verrekkingen of peesontsteking.
- De gel heeft een infectiewerende werking bij aambeien, rectale jeuk, oververhitte huidzones
- De gel verlicht pijnlijke zones bij reuma, artritis en rugpijn, rimpelvorming, huidstriemen en littekens
- De gel wordt veelvuldig gebruikt in schoonheidsmakers, shampoos en lotions.
- Gebruik anthrachinonenhoudende aloë vera enkel als laxerend middel als andere producten niet helpen, en zeker niet langer dan 1 à 2 weken zonder medisch toezicht. Dit sap kan milde tot zeer ernstige buikkrampen, waterige diarree en een ernstig elektrolytenverlies veroorzaken. Bij overdosis kan dit zelfs leiden tot bloederige diarree, nierschade en de dood.
Anthrachinonenhoudende aloë is niet aangewezen bij zwangerschap, borstvoeding, menstruatie, maagdarmontstekingen, maagdarmzweren, de ziekte van Crohn, prikkelbaardarmsyndroom, ontstoken aambeien, nieraandoeningen, kinderen onder de 10 jaar, dehydratatie en spataderen. - Anthrachinonenvrije aloë is zowel oraal als inwendig zeer veilig in de aangegeven doses. Houd er bij oraal gebruik wel rekening mee dat het sap bloedsuikerspiegelverlagend werkt.
- Anthrachinonenvrije aloë is zowel oraal als inwendig niet aangewezen bij allergie voor de leliefamilie wat zich kan uiten in huidirritatie, netelroos, krampen en diarree.
- Aloë vera kan het effect versterken van bepaalde hartmedicatie, steroïden en vochtafdrijvende middelen (diuretica).
- Voor een chirurgische ingreep moet je stoppen met orale aloë vera, omwille van verhoogd bloedingsgevaar.
Raadpleeg een fytotherapeut of je arts
Alle in dit artikel besproken medicinale werkingen van zwarte bes komen uit het “Groot Handboek Geneeskrachtige Planten” van Geert Verhelst, een op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd naslagwerk over medicinale planten en kruiden, dat ook gebruikt wordt in de fytotherapie.
