Biotine – Vitamine B8 – Vitamine H
Wat is Biotine?
Het recentelijk ontdekte biotine is een essentiële vitamine van het B-complex, ook wel vitamine B8 of vitamine H genoemd, dat wateroplosbaar is in een neutraal of alkalisch milieu. Van biotine zijn acht zelfde moleculen bekend met een verschillende ruimtelijke structuur (stereo-isomeren). Daarvan heeft enkel D-biotine, die van nature voorkomt in de voeding, een vitamineactiviteit. Biotine kan goed tegen de warmte maar wordt vernietigd door uv-stralen. Biotine helpt het lichaam om energie vrij te maken uit de voeding, speelt een rol in het vetmetabolisme en draagt bij tot een gezonde huid, gezond haar en gezonde nagels. Een marginaal tekort aan biotine tijdens de zwangerschap vergroot vermoedelijk de kans op aangeboren afwijkingen.
Hoe werkt biotine?
Bronnen van biotine
Veel voedingsmiddelen bevatten kleine hoeveelheden biotine. Belangrijke dierlijke bronnen van biotine zijn slachtafval, lever, eidooiers en melk. Plantaardige bronnen van biotine zijn biergist, spinazie en paddenstoelen, en in mindere mate linzen, sojabonen, noten, tomaten, volkorengranen en koninginnengelei. Vlees, vis, fruit en groenten brengen erg weinig biotine aan, maar een evenwichtige voeding verzekert de nutritionele behoefte aan deze vitamine.
Biotine wordt vooral in het bovenste deel van de dunne darm (jejunum) uit de voeding opgenomen. Belangrijk om weten is dat de intestinale absorptie van biotine wordt verhinderd door het glycoproteïne avidine dat aanwezig is in het wit van een ei. Dat verklaart waarom mensen die veel rauwe eieren eten vaak lijden aan een biotinetekort.
Daarnaast wordt ook een zeer kleine hoeveelheid door de dikkedarmflora aangemaakt.
Hoeveel biotine hebben we per dag nodig?
Het lichaam van een volwassene persoon bevat naar schatting 1 milligram biotine. De Hoge Gezondheidsraad baseert zich op de gegevens van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (European Food Safety Authority, EFSA) die een adequate inname (AI) voor biotine als volgt heeft vastgesteld:
Onze biotinestatus kan beoordeeld worden aan de hand van de concentratie in het bloed. Het normale gehalte bij een volwassene ligt tussen de 35 en 90 mg/l. Een overschot van biotine is niet schadelijk voor de gezondheid en wordt via de urine terug uitgescheiden.
Biotinetekort
Volgens de EFSA krijgt een volwassene in Europa gemiddeld 30 à 60 µg biotine per dag binnen via zijn voeding. Mits een evenwichtig voedingspatroon komt een tekort aan biotine dus zelden voor. Bovendien is biotine stabiel, zelfs bij culinaire bereidingen aan hoge temperaturen wordt het avidine, dat aanwezig is in het eiwit van kippeneieren en de intestinale absorptie verhindert, gedenatureerd bij het koken.
Tekenen van een mogelijk tekort aan biotine
Een tekort aan biotine gaat gepaard met huidafwijkingen zoals een bleke huidskleur en/of chronische ontstekingsziekten zoals atopische rode, droge, schilferende huidontsteking (dermatitis) die vaak rond de ogen, de neus en de mond optreedt.
Een biotinedefficiëntie uit zich ook in soms aspecifieke symptomen zoals een ontstoken tong (glossitis), verminderde eetlust, anorexia, misselijkheid, overgeven, vermoeidheid, een verminderde afweer, spierpijn, bloedarmoede, depressie, haaruitval (alopecia), verlies van haarkleur, dunne en broze nagels, oogbindvliesontsteking (conjunctivitis), epileptische aanvallen en tintelingen, jeuk en kriebel (paresthesieën) in de ledematen.
Therapeutische toepassingen van biotine
Diabetes type 2 (diabetes mellitus)
Andere indicaties voor een biotinetekort
Contra-indicaties en nevenwerkingen
Bij het EFSA zijn geen gevallen gekend waarbij toxiciteit van biotine werd aangetoond, ook niet bij dosissen die 100 maal de normale inname via de voeding overschrijden. Een hoge dosis biotine kan in sommige gevallen onschuldige maagdarmklachten geven. Een algemene bovengrens van 2,5 mg (2500 mcg) per dag werd voorgesteld. In studies zijn echter geen problemen gemeld bij het gebruik van hogere therapeutische doseringen gedurende een lange tijd zoals 10 mg per dag gedurende 4 jaar bij diabetische neuropathie. Doe dit echter nooit op eigen houtje en raadpleeg steeds je arts of professionele therapeut.
Interacties met andere medicijnen en voedingssupplementen
Zoals voor de meeste voedingssupplementen kunnen interacties optreden met andere medicijnen. Zo kan het voedingssupplement alfaliponzuur bijvoorbeeld de intestinale en cellulaire opname van biotine verlagen. Als je hogere doses van biotine wenst te gebruiken, raadpleeg dan steeds je arts of professionele therapeut.
Het recentelijk ontdekte biotine is een essentiële vitamine van het B-complex, ook wel vitamine B8 of vitamine H genoemd, dat wateroplosbaar is in een neutraal of alkalisch milieu. Van biotine zijn acht zelfde moleculen bekend met een verschillende ruimtelijke structuur (stereo-isomeren). Daarvan heeft enkel D-biotine, die van nature voorkomt in de voeding, een vitamineactiviteit. Biotine kan goed tegen de warmte maar wordt vernietigd door uv-stralen. Biotine helpt het lichaam om energie vrij te maken uit de voeding, speelt een rol in het vetmetabolisme en draagt bij tot een gezonde huid, gezond haar en gezonde nagels. Een marginaal tekort aan biotine tijdens de zwangerschap vergroot vermoedelijk de kans op aangeboren afwijkingen.
Hoe werkt biotine?
- Als co-enzym is biotine onmisbaar voor de werking van vijf enzymen (carboxylasen). Daarvan spelen de mitochondriale enzymen een belangrijke rol in de vetzuursynthese, het opnieuw vormen van glucose (gluconeogenese), de stofwisseling van meerdere aminozuren en het vrijmaken van energie uit de voeding (citroenzuurcyclus). Andere enzymen (pyruvaatcarboxylase) zijn dan weer betrokken bij de synthese van neurotransmitters en insuline.
- Biotine heeft een regulerende functie in de celsignalisering, de DNA-replicatie en de gentranscriptie. Meer dan 2000 biotine-afhankelijke genen zijn ondertussen geïdentificeerd, waaronder genen die een (belangrijke) rol spelen in de glucose- en vetstofwisseling en het immuunsysteem.
- Biotine is gekoppeld aan histonen (H2A, H3, H4). Dit zijn specifieke eiwitten die ervoor zorgen dat DNA compact opgevouwen zit in de chromosomen waardoor ze bijdragen aan de stabiliteit van het genoom.
- Biotine werkt nauw samen met foliumzuur, vitamine B6 (pantotheenzuur) en vitamine B12.
Bronnen van biotine
Veel voedingsmiddelen bevatten kleine hoeveelheden biotine. Belangrijke dierlijke bronnen van biotine zijn slachtafval, lever, eidooiers en melk. Plantaardige bronnen van biotine zijn biergist, spinazie en paddenstoelen, en in mindere mate linzen, sojabonen, noten, tomaten, volkorengranen en koninginnengelei. Vlees, vis, fruit en groenten brengen erg weinig biotine aan, maar een evenwichtige voeding verzekert de nutritionele behoefte aan deze vitamine.
Biotine wordt vooral in het bovenste deel van de dunne darm (jejunum) uit de voeding opgenomen. Belangrijk om weten is dat de intestinale absorptie van biotine wordt verhinderd door het glycoproteïne avidine dat aanwezig is in het wit van een ei. Dat verklaart waarom mensen die veel rauwe eieren eten vaak lijden aan een biotinetekort.
Daarnaast wordt ook een zeer kleine hoeveelheid door de dikkedarmflora aangemaakt.
Hoeveel biotine hebben we per dag nodig?
Het lichaam van een volwassene persoon bevat naar schatting 1 milligram biotine. De Hoge Gezondheidsraad baseert zich op de gegevens van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (European Food Safety Authority, EFSA) die een adequate inname (AI) voor biotine als volgt heeft vastgesteld:
Onze biotinestatus kan beoordeeld worden aan de hand van de concentratie in het bloed. Het normale gehalte bij een volwassene ligt tussen de 35 en 90 mg/l. Een overschot van biotine is niet schadelijk voor de gezondheid en wordt via de urine terug uitgescheiden.
Biotinetekort
Volgens de EFSA krijgt een volwassene in Europa gemiddeld 30 à 60 µg biotine per dag binnen via zijn voeding. Mits een evenwichtig voedingspatroon komt een tekort aan biotine dus zelden voor. Bovendien is biotine stabiel, zelfs bij culinaire bereidingen aan hoge temperaturen wordt het avidine, dat aanwezig is in het eiwit van kippeneieren en de intestinale absorptie verhindert, gedenatureerd bij het koken.
Tekenen van een mogelijk tekort aan biotine
Een tekort aan biotine gaat gepaard met huidafwijkingen zoals een bleke huidskleur en/of chronische ontstekingsziekten zoals atopische rode, droge, schilferende huidontsteking (dermatitis) die vaak rond de ogen, de neus en de mond optreedt.
Een biotinedefficiëntie uit zich ook in soms aspecifieke symptomen zoals een ontstoken tong (glossitis), verminderde eetlust, anorexia, misselijkheid, overgeven, vermoeidheid, een verminderde afweer, spierpijn, bloedarmoede, depressie, haaruitval (alopecia), verlies van haarkleur, dunne en broze nagels, oogbindvliesontsteking (conjunctivitis), epileptische aanvallen en tintelingen, jeuk en kriebel (paresthesieën) in de ledematen.
Therapeutische toepassingen van biotine
Diabetes type 2 (diabetes mellitus)
- Biotine reguleert de glucosestofwisseling en draagt bij tot een verlaging van de bloedsuikerspiegel door in te werken op de insuline, de insulinereceptoren, de glucokinase in de lever en de pancreas. Biotinetekort ontregelt de glucosestofwisseling en leidt tot hyperglykemie. Biotine verlaagt de glucosewaarden bij mensen met diabetes type 1 en 2. Chroom versterkt deze bloedsuikerdalende werking. Onderzoek heeft aangetoond dat suppletie met biotine samen met chroom de insulineresistentie vermindert en de triglyceridenspiegels significant doet dalen. Dit heeft ook een positief effect op diabetescomplicaties zoals tintelingen (parasthesie) en spierkrampen in de ledematen, rusteloze benen (restless legs) en het risico op sterfte door een hartinfarct.
- Biotine reguleert de vetstofwisseling. Een biotinetekort kan leiden tot verhoogde plasmaspiegels van bloedvetten (bloedlipiden). Suppletie met biotine draagt bij tot een verlaging van bloedlipiden zoals cholesterol en vooral triglyceriden. Zwaarlijvige mensen kunnen gebaat zijn met een suppletie van biotine en chroom. Deze combinatie verbetert niet alleen de verhouding tussen de triglyceriden- en HDL-cholesterolspiegels, ze verbetert ook de verhouding tussen totaal- en HDL-cholesterol, LDL- en HDL-cholesterol en non-HDL- en HDL-cholesterol en hiermee ook het risico op atherosclerose
- Seborroïsche dermatitis of berg is een chronische inflammatoire huidaandoening waarbij roodgele schilfers ontstaan die de huid ernstig kunnen irriteren, vooral op het behaarde hoofd, het aangezicht, de plooi tussen neus en wangen, rond de mond en op het borstbeen (sternum). Hoofdroos is een lichte vorm van seborroïsch eczeem. De ziekte van Leiner (erythroderma desquamativum) is een zeer uitgesproken vorm van seborroïsche dermatitis en gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals recidiverende diarree, recidiverende huid- en inwendige infecties en groeivertraging. Deze aandoening begint meestal in de eerste maanden na de geboorte. Vermoed wordt dat het gaat om een aangeboren disfunctie van het immuunsysteem.
- Biotine draagt bij tot het behoud van gezond haar. Deze vitamine houdt je haren sterk en in goede conditie. Daarom maakt biotine vaak deel uit van supplementen en verzorgingsproducten die ingezet worden bij haaruitval.
Andere indicaties voor een biotinetekort
- Veel rauwe kippeneieren eten
- Een erfgelijke stofwisselingsstoornis waardoor een tekort ontstaat aan carboxylase-enzymen
- Ernstige ondervoeding
- Langdurige infuusvoeding zonder biotine
- Intestinale inflammatoire ziekten met malabsorptie als gevolg
- Verhoogde biotinebehoefte door overmatig gebruik van alcohol, koffie, roken
- Zwangerschap en borstvoeding
- Bepaalde medicijnen
- Langdurige inname van alfaliponzuur
- Inname van hoge doses vitamine B5 (pantotheenzuur)
- Spierkrampen bij hemodialysepatiënten
- Onverklaarbaar smaakverlies
- Multiple sclerose
Contra-indicaties en nevenwerkingen
Bij het EFSA zijn geen gevallen gekend waarbij toxiciteit van biotine werd aangetoond, ook niet bij dosissen die 100 maal de normale inname via de voeding overschrijden. Een hoge dosis biotine kan in sommige gevallen onschuldige maagdarmklachten geven. Een algemene bovengrens van 2,5 mg (2500 mcg) per dag werd voorgesteld. In studies zijn echter geen problemen gemeld bij het gebruik van hogere therapeutische doseringen gedurende een lange tijd zoals 10 mg per dag gedurende 4 jaar bij diabetische neuropathie. Doe dit echter nooit op eigen houtje en raadpleeg steeds je arts of professionele therapeut.
Interacties met andere medicijnen en voedingssupplementen
Zoals voor de meeste voedingssupplementen kunnen interacties optreden met andere medicijnen. Zo kan het voedingssupplement alfaliponzuur bijvoorbeeld de intestinale en cellulaire opname van biotine verlagen. Als je hogere doses van biotine wenst te gebruiken, raadpleeg dan steeds je arts of professionele therapeut.
