Candida Albicans – Candida-infectie – Overgroei gist
Wat is Candida albicans?
Candida albicans is een veel voorkomende gistsoort die onder andere voorkomt in aarde, voeding en afval, maar van nature uit ook in en op het menselijk lichaam. Deze gist voelt zich op zijn best in een warme en vochtige omgeving. Vandaar dat we hem vooral vinden op de huid, in huidplooien en op slijmvliezen zoals in de mond, de slokdarm, de vagina en in de darmen. Samen met heel wat bacteriën leven ze in symbiose met de mens. Bij gezonde mensen veroorzaakt een normale kleine hoeveelheid Candida albicans normaal gezien geen klachten.Wanneer Candida albicans door bepaalde omstandigheden draden gaat vormen, gaat hij zich gaan gedragen als een schimmel. Vandaar dat sommige zeggen dat Candida albicans een schimmelachtige gist is. Vaak spelen medicijnen zoals antibiotica, corticosteroïden, een verzwakt immuunsysteem of de aanwezigheid van parasieten een rol in een ongewenste overgroei.
Wat is een candida-infectie?
Een overmatige groei van Candida in de slijmvliezen veroorzaakt klachten. We spreken in dat geval van een candida-infectie of candidiasis, vaak verkeerdelijk ook een schimmelinfectie genoemd. Candidiasis kan voorkomen op de huid, in de darmen, de vagina, de slokdarm, de mond of op de tong. De klachten ontstaan wanneer de gist begint door te dringen in het weefsel van de huid of de slijmvliezen. Enkele voorbeelden van candida-infecties:
- In de darmen gaan de candidacellen zich vasthechten aan de darmwand. Candidacellen kunnen moeilijk door de darmwand en geraken dan ook zelden in het bloed.
- Door het gebruik van de anticonceptiepil neemt het aantal candidacellen toe. Dit leidt vaak tot chronische vaginale klachten.
- Bij pasgeboren baby’s waarvan we weten dat de weerstand zich nog moet ontwikkelen, leidt een lichte overgroei van gisten soms tot spruw of luieruitslag. Deze gistinfectie hoeft niet meteen met medicijnen behandeld te worden. Meestal gaat het vanzelf wel weer weg.
·Systemische Candidiasis (gegeneraliseerde candida-infectie)
Normaal gezien veroorzaakt Candida enkel een plaatselijke infectie van de huid of van de slijmvliezen. In zeldzame gevallen echter, kan de gist in het bloed terechtkomen. We spreken in dat geval van een gegeneraliseerde infectie (systemische candidiasis). Dit komt echter alleen voor bij mensen met een sterk verminderde weerstand (orgaantransplantatie, chemokuur bij kanker, HIV)
·Candidasyndroom
Hoewel de reguliere geneeskunde het bestaan van het candidasyndroom of van een candida-infectie in de darm (nog) niet erkent omdat er momenteel onvoldoende wetenschappelijk bewijs bestaat voor de zogenaamde uiteenlopende klachten, wordt door de niet-reguliere (alternatieve) behandelaars nogal eens de diagnose van candidasyndroom gesteld. De klachten zijn uiteenlopend: darmklachten, extreme vermoeidheid, een laag bloedsuikerniveau (hypoglycemie), hoofdpijn en depressiviteit. Ook voedselintolerantie en voedselallergie worden soms in verband gebracht met het candidasyndroom. De behandeling bestaat uit een zeer streng dieet, bepaalde geneesmiddelen en/of voedingssupplementen. Wie een dergelijk dieet volgt moet goed opgevolgd worden want tekorten treden heel vaak op.
Een candida-overgroei manifesteert zich meestal als het milieu waarin ze leven verandert:
- Mond (spruw): door medicijnen, vaak met corticosteroïden die geïnhaleerd worden (puffers bij astma), antibiotica, een slecht passend kunstgebit, een verminderde weerstand.
- Slokdarm (Candida oesofagitis): door medicijnen die geïnhaleerd worden (puffers bij astma), antibiotica, corticosteroïden, afweerremmende medicijnen, HIV.
- Vagina (vaginale Candida): geen duidelijke oorzaken. Komt vaak voor tijdens de zwangerschap, bij diabetespatiënten, antibioticagebruik, zich wassen met zeep waardoor de pH verstoord geraakt.
- Huid: door warmte en vocht in de huidplooien
- Gegeneraliseerde Candida (systemische candidiasis): door een sterk verminderde weerstand en bij zware ziekte kan de gist via de slijmvliezen doordringen in het bloed. Bijvoorbeeld bij kankerpatiënten die behandeld worden met chemotherapie of bij HIV-patiënten. Maar ook door het langdurig gebruik van immuniteitsdrukkende medicijnen zoals bij orgaantransplantatie.
- Mondslijmvlies (spruw) en slokdarm: witte, soms pijnlijke vlekjes tegen de wangen, op de tong en/of het gehemelte. Door een slokdarminfectie kan het slikken soms pijnlijk zijn.
- Vaginale infectie: geïrriteerde huid en slijmvlies rondom de vagina, toename vaginale afscheiding die vaak korrelig en wit is, hevige jeuk, branderig gevoel, pijnlijke geslachtsgemeenschap.
- Huidinfectie: rode huid met vochtafscheiding, soms kleine, met vocht gevulde blaasjes op warme en vochtige plaatsen en huidplooien.
- Darminfectie: winderigheid en opgezette buik, brijachtige, omgevormde ontlasting, ontlasting die aan de wc plakt, gistende ontlasting, onverteerd voedsel in de ontlasting, misselijkheid, anale jeuk.
- Systemische candidiasis: van vermoeidheid tot een heel ziek gevoel en hoge koorts.
Risicofactoren
- Antibioticagebruik vermindert de diversiteit van de darmflora en gaat samen met een toename van gisten zoals Candida.
- Darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn of een besmetting met de parasiet Dientamoeba fragilis.
- Een te zetmeelrijk dieet
- Overgewicht
- Diabetes en daarmee gepaard gaand te hoge insulinespiegels en bloedsuikerproblemen
- Overmatig alcoholgebruik
- Bij een lokale infectie kan de huisarts de diagnose stellen op basis van de klachten. Bij ernstige gevallen kan de huisarts een kweek van de ontlasting laten uitvoeren of een uitstrijkje nemen van de vagina, de mond of het rectum voor labo-onderzoek.
- Systemische candidiasis kan enkel vastgesteld worden door een kweek van het bloed. Het bloedmonster heeft ongeveer 42 dagen in een warm en vochtig milieu nodig om de Candida de kans te geven zich te vermenigvuldigen. Bij een positieve kweek wordt de gist duidelijk zichtbaar onder de microscoop.
- Hou je weerstand op peil door gezond en gevarieerd te eten en voldoende te rusten en te slapen.
- Was bij borstvoeding zorgvuldig je handen en tepels voor iedere voeding met lauwwarm water.
- Kook dagelijks de spenen van de babyflesjes uit en bewaar ze op een droge en schone plaats.
- Was je vagina niet met zeep en bij voorkeur met lauwwarm water om de natuurlijke zuurtegraad niet te verstoren.
- Houd je huid schoon en droog en dep ze zachtjes droog in plaats van hard te wrijven.
- Bij Candida wordt vaak een zetmeel- en suikerarm dieet aanbevolen om de eenvoudige reden dat Candida zich voedt met suikers. Koekjes, snoep en verborgen suikers weglaten is in elk geval al een eerste stap in de goede richting. Er wordt meestal ook aangeraden om granen weg te laten en vooral soepen, salades, groenten en vis te eten. Wees echter voorzichtig met dit strenge dieet want hierdoor kunnen ernstige tekorten ontstaan waardoor de klachten juist kunnen verergeren.
- Raadpleeg bij ‘vage’ klachten zoals vermoeidheid, wisselende bloedsuikers en darmklachten liefst je arts.
- Een behandeling tegen parasieten indien aanwezig.
- Natuurlijke medicatie in de vorm van zalven, dranken, tabletten of infusen.
- Nystatine is een regulier medicijn dat met een voorschrift van je arts verkrijgbaar is. Dit medicijn kent weinig bijwerkingen en kan langdurig gebruikt worden. Over het algemeen zijn de gisten al na enkele dagen verdwenen. Bij sommige patiënten komen ze echter terug en is een langdurige behandeling met nystatine nodig.
