Echte kamille – Orale & inwendige toepassingen
De Echte kamille en haar verschillende namen
Kamille behoort tot het plantengeslacht Matricaria. De voor ons meest gekende variante is de “echte kamille” of de Matricaria chamomilla. In het Griekse woord chamomilla herkennen we chamos voor grond en melos voor appel. Als grondappel groeit deze plant immers dicht bij de grond en ruikt ze naar appel.
In haar Latijnse wetenschappelijke naam Matricaria Recutita herkennen we dan weer de woorden mater voor moeder en caria voor zorg. Al eeuwenlang wordt deze plant gebruikt tegen vrouwenkwalen zoals menstruatiepijn, vandaar de naam moederzorg. Recutita (zonder haar) verwijst naar het feit dat kamille onbehaard is, in tegenstelling tot veel andere planten.
Herkomst van de echte kamille
Kamillebloempjes groeien zowat in alle streken waar een matige temperatuur heerst. Vooral in Europa en de Verenigde Staten zie je ze in de zomer vooral in bermen en grasweiden. In andere landen treft men dan eerder de Chamaemelum nobile of Roomse kamille waaraan zo wat dezelfde werking toegeschreven werd.Hoe herken je echte kamille
Deze eenjarige winterharde plant heeft een vrij lange bloeitijd (mei tot september) en is gemakkelijk te herkennen aan haar eindstandige madeliefachtige bloemhoofden. Aan de rand van een bolvormig goudgeel hart ontspringt een krans van 12 tot 20 witte lintbloemen, eerst horizontaal gespreid, na de bloei afhangend. De plant wordt 15 tot 50 cm hoog en de heldergroene bladeren zijn fijn en sterk vertakt. Echte kamille herken je aan haar zoete aroma, dat voor sommige naar appel ruikt.Een greep uit de rijke geschiedenis van kamille
Kamille was een van de negen ‘heilige kruiden’ en zou aan de wereld geschonken zijn door de god Wodan. De kennis over kamille is bewaard gebleven in de Lacnunga, een oud Angelsaksisch geschrift waar ze als kruidenthee beschreven staat voor haar diverse heilzame doeleinden. De bloemen bevatten rustgevende en kalmerende stoffen en worden tot op vandaag gebruikt als kalmerende slaapthee.Diverse medicinale toepassingen vinden hun oorsprong in de Egyptische en de Griekse Oudheid waarvan verschillende intussen wetenschappelijk bevestigd zijn. Zo wordt kamille tot op vandaag gebruikt bij koorts, ontstekingen, keelpijn, mondslijmvliesaandoeningen, slecht helende wonden en menstruatiekrampen.
Vreemd is wel dat kamille in de 11de eeuw nooit werd vernoemd door Hildegard von Bingen. In de 16de eeuw stelde Dodoens de geneeskracht van echte kamille gelijk aan deze van roomse kamille zoals darmkolieken, een moeilijke vertering, niergruis, pijn, stijfheid, constipatie en koorts. Echte kamille werd in 1987 bekroond als geneeskrachtige plant van het jaar in Duitsland.
Het gebruikte deel en zijn talrijke werkzame stoffen
Van de kamilleplant worden de bloemhoofdjes gebruikt die volledig geopend zijn. De kamilleplant wordt in zijn geheel geplukt en in de schaduw gedroogd. Vervolgens worden de bloemhoofdjes van de steel geplukt met hooguit 2 cm van de steel.De belangrijke inhoudsstoffen van de kamillebloem zijn etherische oliën, flavonoïden (apigenine, rutine, quercetine, kamferolie…), cumarinen, pectineachtige slijmstoffen, bitterstoffen, looistoffen, maar ook choline, aminozuren, polysachariden, oliën, fenolzuren, nicotinezuur, valeriaanzuur, appelzuur, methylsalicylaat, fructose, vitamine B1 en C, zwavel, calcium en nog veel meer … Niet te verwonderen dat deze plant zoveel heilzame eigenschappen heeft.
De vele heilzame eigenschappen van de echte kamille
Kamille is een erg veelzijdig kruid, waarvan talrijke heilzame eigenschappen intussen wetenschappelijk bevestigd zijn.- Orale toepassingen
- Kalmeert het zenuwstelsel
Kamille werkt rustgevend op het zenuwstelsel, kalmeert de emoties en de angstgevoelens, is slaapwekkend en zenuwversterkend. In de fytotherapie kan echte kamille ingezet worden bij rusteloosheid, stress, prikkelbaarheid, irritatie, angst, boosheid, ADHD, slapeloosheid, nachtmerries, rusteloosheid bij het doorkomen van tandjes bij jonge kinderen, spanningshoofdpijn… - Stimuleert de spijsvertering
Als je last hebt van een moeilijke spijsvertering stimuleert kamille de spijsvetering na de maaltijd. Kamille bevordert de eetlust voor de maaltijd bij mensen met een gebrekkige eetlust of anorexie, kalmeert een nerveuze spijsvertering, oprispingen, winderigheid en een opgezette buik door darmgassen. - Remt ontstekingen van de slijmvliezen van o.a. maag en darmen
Kamille remt zowel milde, acute als chronische ontstekingen van de slijmvliezen van het spijsverteringsstelsel en is dus heilzaam tegen een maagdarmvliesontsteking (gastritis), zuurbranden (pyrosis), maagdarmslijmvliesontsteking (gastro-enteritis) en buikgriep. Daarnaast beschermt kamille ook tegen zweervorming in het maagdarmstelsel en helpt onder andere tegen darmontstekingen zoals enteritis en de ziekte van Crohn. - Heft krampen op
Kamille is krampopheffend, braakstillend, menstruatiebevorderend en een tonicum voor de baarmoeder. Kamille kan ingezet worden tegen maag- en darmkrampen, galkolieken, diarree die gepaard gaat met krampen, krampjes bij zuigelingen, prikkelbare darmsyndroom, braakneigingen, braken, menstruatiekrampen, urinewegspasmen en mogelijks bij astma. - Overige medicinale toepassingen van kamille
Kamille is een van de meest polyvalent inzetbare medicinale kruiden. Naast bovenvermelde orale toepassingen kun je kamille fytotherapeutisch ook inzetten bij koorts (zweetafdrijvend), griep en verkoudheid (antibacterieel) en een candida-infectie (bevordert een goede darmflora en is schimmelwerend)
- Uitwendige toepassingen
Ook als het om huidproblemen gaat, is kamille zowel ontstekingsremmend, ontsmettend als jeukstillend. Daarnaast bevordert kamille de aanmaak van epitheelcellen wat belangrijk is voor de vorming van een nieuwe huidlaag bij verwonding. Dit maakt van kamille een uitstekend middel om uitwendig te gebruiken volgens alle mogelijke toepassingen en behandelingsvormen zoals hieronder weergegeven:
- Gorgelen of mondspoeling bij tandvleesontsteking (gingivitis), mondslijmvliesontsteking (stomatitis), behandeling na het trekken van een tand, doorkomen van tanden bij jongen kinderen, aften, keelpijn (angina), strottenhoofdontsteking (laryngitis)…
- Dampen of inhaleren bij sinusitis, rhinitis, verkoudheid, bronchitis, hooikoorts, allergische loopneus…
- Kompressen, darmspoelingen, vaginale spoelingen of zitbaden bij anale ontstekingen en kloven (fissuren), aambeien (hemorroïden), ontsteking in de genitale zone, vaginale ontsteking (vaginitis), witverlies (leucorhoa)…
- Omslagen, crème, olie bij eczeem, luiereczeem bij baby’s en oudere personen met incontinentie, netelroos (urticaria), jeuk, allergische uitslag, huid- of slijmvliesirritatie door bestralingstherapie (radiodermatitis)…
- Crèmes, lotions of kompressen bij kleine wondjes, slecht helende wonden, abcessen, brandwonden, zonnebrand, insectenbeten, doorligwonden (decubitis), spataderzweren (ulcus cruris), een droge, ruwe en schrale huid, kloven, tepelkloven…
- Olie bij zenuwpijn, reuma- en jichtklachten, spanningshoofdpijn, oorpijn, “sciatiek” (ischias), borstklierontsteking (mastitis), een droge en geïrriteerde hoofdhuid…
- Spoeling om blonde haren een gouden gloed te geven of nog bleker te maken
Bijwerkingen
- Zolang je niet overdrijft, kun je in principe kamille zoveel gebruiken als je wil. Toch adviseren we om het met mate te gebruiken want in zeer zeldzame gevallen kan overmatig gebruik van kamille leiden tot een tegengesteld effect met rusteloosheid en prikkelbaarheid als gevolg, vooral bij kinderen, maar ook tot slapeloosheid en braakneigingen.
- Mogelijke, zeer zeldzame nevenwerkingen zijn: tragere reacties, verlaagde alertheid, een licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, slaperigheid… Vermijd in deze zeldzame gevallen combinatie met alcohol en het gebruik van de auto.
