Gemmotherapie - Energie van embryonale plantenknoppen
Wat is de gemmotherapie?
Gemmotherapie, ook wel knoppentherapie genoemd, is de jongste en nog niet zo bekende tak van de fytotherapie of kruidengeneeskunde, die met behulp van planten gezondheidsproblemen wil voorkomen en behandelen. Afgeleid van het Latijnse woord ‘gammae’ dat zowel knop als edelsteen betekent, maakt gemmotherapie uitsluitend gebruik van verse embryonale vezels van planten, bomen en struiken, met name knoppen, jonge scheuten en wortelvezels.
Door maceratie in een mengsel van water, alcohol en glycerine, worden de actieve bestanddelen, de cellulaire energie en de vitale eigenschappen van de embryonale plantenvezels geconcentreerd. Gemmotherapie, ook wel eens energetische celtherapie genoemd, is een manier om ons organisme te ondersteunen en onze gezondheid te behouden of te optimaliseren.
De therapeutische werking van knoppen is sterk verwant met deze van de fytotherapie: zwarte bes voor energie, den tegen de hoest, meidoorn voor het hart... Daarnaast hebben verschillende gemmotherapeutische producten ook diuretische, drainerende of ontgiftende eigenschappen.
Historiek van de gemmotherapie
De knoppen van de bomen en de struiken worden in de lente verzameld voordat ze in bloei komen. De vers geplukte knoppen worden gedurende 21 dagen gemacereerd in een mengsel van water, glycerine en alcohol, waarna ze worden gefilterd. Hierbij heeft elke vloeistof zijn eigen rol in het proces:
Het moedermaceraat is uniek omdat het rijk is aan het genetisch materiaal van de plant. Aangezien er geen verdunning plaatsvindt, kan men dus ook niet spreken van homeopathie.
De filosofie van gemmotherapie gaat uit van de idee dat de cellen uit het moedermaceraat direct communiceren met je eigen lichaamscellen. Daarbij wordt vaak gekeken naar wilde dieren die instinctmatig op zoek gaan naar boom- en struikknoppen wanneer ze ziek zijn.
De heilzame werking van gemmotherapie
Hoewel de wetenschappelijke kennis over de heilzame werking van planten voortdurend toeneemt, heeft er over de gemmotherapie tot op heden nog maar weinig wetenschappelijk onderzoek plaatsgevonden. Traditioneel worden knoppen van verschillende planten of vruchten gebruikt voor de volgende indicaties:
Voor gemmotherapie bestaan enkele contra-indicaties en dienen enkele voorzorgsmaatregelen in acht genomen te worden:
Gemmotherapie, ook wel knoppentherapie genoemd, is de jongste en nog niet zo bekende tak van de fytotherapie of kruidengeneeskunde, die met behulp van planten gezondheidsproblemen wil voorkomen en behandelen. Afgeleid van het Latijnse woord ‘gammae’ dat zowel knop als edelsteen betekent, maakt gemmotherapie uitsluitend gebruik van verse embryonale vezels van planten, bomen en struiken, met name knoppen, jonge scheuten en wortelvezels.
Door maceratie in een mengsel van water, alcohol en glycerine, worden de actieve bestanddelen, de cellulaire energie en de vitale eigenschappen van de embryonale plantenvezels geconcentreerd. Gemmotherapie, ook wel eens energetische celtherapie genoemd, is een manier om ons organisme te ondersteunen en onze gezondheid te behouden of te optimaliseren.
De therapeutische werking van knoppen is sterk verwant met deze van de fytotherapie: zwarte bes voor energie, den tegen de hoest, meidoorn voor het hart... Daarnaast hebben verschillende gemmotherapeutische producten ook diuretische, drainerende of ontgiftende eigenschappen.
Historiek van de gemmotherapie
- Het gebruik van knoppen voor therapeutische doeleinden in de traditionele farmacopee dateert uit de middeleeuwen. In tijden van de alchemisten werden onder andere populierknoppen gebruikt voor de bereiding van populierzalf en dennenknoppen voor de bereiding van kruidenthee en hoestsiroop.
- Het duurde echter tot de jaren ’60 van vorige eeuw voordat Dr. Pol Henry, een Belgische homeopaat, zich door de ontdekkingen op het gebied van dierlijke embryonale cellen liet inspireren om de grondslagen te leggen van wat hij ‘fyto-embryotherapie’ noemde. In 1970 publiceerde hij de resultaten van zijn wetenschappelijk onderzoek naar de werking van knoppenextracten op de gezondheid.
- Dr. Max Tétau, een Franse homeopaat, die de kennis van de knoppentherapie heropnam en verder ontwikkelde, gaf aan deze therapie haar huidige naam ‘gemmotherapie’, afgeleid van het Latijnse ‘gemmae’. De discipline veranderde niet alleen haar naam, maar nam ook principes op die haar dichter bij de theorieën en methoden van de homeopathie brachten.
- De knop, het volledige genetisch patrimonium van de plant
Volgens de theorie bevatten knoppen alle vitale geconcentreerde energie en de actieve beginselen die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van de boom of struik. De knop omsluit dus bepaalde therapeutische eigenschappen die superieur zijn aan die van de verschillende afzonderlijke delen van de volgroeide plant. De knop, het eigenlijke embryonaal weefsel van een boom of struik in wording, zou het ontwikkelingspotentieel van de volledige plant in zich dragen, hetzij zowel de wortels, de stengels, de bladeren, de bloemen als de vruchten. Dit zou de grote doeltreffendheid van de werking van de knoppenextracten verklaren. Om die reden wordt ook wel eens gezegd dat de knop de geconcentreerde ‘totum’ van de plant is. Binnenin de knop zien we ook miniature blaadjes en stengels, evenals de aanzet van bloemen. Het embryonale weefsel van de knop bevat dus het volledige genetische patrimonium van de toekomstige plant. De plantaardige weefsels zijn rijk aan nucleïnezuren, aminozuren, fytohormonen, mineralen, sporenelementen, vitaminen en sap. Veel van die werkzame stoffen zullen niet noodzakelijkerwijs ook aanwezig zijn - of in veel mindere mate - in de volwassen plant.
- In de gemmotherapie spreekt men over de ‘globaliteit’ van de knop
In tegenstelling tot de fytotherapie waar men slechts een deel van een volwassen plant gebruikt, gebruikt de gemmotherapie het embryonale weefsel in volle ontwikkeling. Van het embryonale weefsel wordt gezegd dat het niet alleen een hogere concentratie actieve bestanddelen bevat, maar ook een veel breder werkingsspectrum heeft dan elk van de afzonderlijke plantendelen. De remedies omsluiten alle eigenschappen van de plant, dus zowel van de wortels, de schors, de bladeren, de bloemen en de vruchten.
Zo zou de knop van de meidoorn (Crategus oxyacantha), een plant die vaak in de gemmotherapie wordt gebruikt, de eigenschappen bezitten van zowel de vrucht (werking op de hartspier) als de bloem (werking op het hartritme). Nog suggestiever is de knop van de linde (TiliaTomentosa), die de kalmerende eigenschappen van de bloem van deze boom combineert met de depuratieve en diuretische eigenschappen van de schors, het zachte en witachtige deel dat zich elk jaar vormt tussen het harde hout en de schors.
- Uitzondering
De ‘globaliteit’ waarvan hierboven sprake mag echter niet tot absolute regel worden verheven. De knop bevat immers niet altijd alle eigenschappen van de plant. Groei kan ook een belangrijke, zo niet essentiële rol spelen in de verwerving van bepaalde eigenschappen. Zo heeft de frambozenknop niet het hoge vitamine C-gehalte van de rijpe vrucht.
De knoppen van de bomen en de struiken worden in de lente verzameld voordat ze in bloei komen. De vers geplukte knoppen worden gedurende 21 dagen gemacereerd in een mengsel van water, glycerine en alcohol, waarna ze worden gefilterd. Hierbij heeft elke vloeistof zijn eigen rol in het proces:
- Het water extraheert de minerale zouten, vitaminen en flavonoïden
- De alcohol extraheert de alkaloïden en de heterisiden
- De plantaardige glycerine extraheert flavonoïden, fenolen, enz.
Het moedermaceraat is uniek omdat het rijk is aan het genetisch materiaal van de plant. Aangezien er geen verdunning plaatsvindt, kan men dus ook niet spreken van homeopathie.
De filosofie van gemmotherapie gaat uit van de idee dat de cellen uit het moedermaceraat direct communiceren met je eigen lichaamscellen. Daarbij wordt vaak gekeken naar wilde dieren die instinctmatig op zoek gaan naar boom- en struikknoppen wanneer ze ziek zijn.
De heilzame werking van gemmotherapie
Hoewel de wetenschappelijke kennis over de heilzame werking van planten voortdurend toeneemt, heeft er over de gemmotherapie tot op heden nog maar weinig wetenschappelijk onderzoek plaatsgevonden. Traditioneel worden knoppen van verschillende planten of vruchten gebruikt voor de volgende indicaties:
- Hart- en vaatziekten
Maretak is een plant die vaak wordt gebruikt om hartproblemen te reguleren. Een maceraat van maretakknoppen zou de cardiovasculaire risico's verminderen door het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen. Meidoornknoppen worden gebruikt bij circulatieproblemen omwille van de verzachtende eigenschappen van de bloemen (verlaagt de hartslag en vermindert hartkloppingen) en de stimulerende eigenschappen van de vruchten (beschermende werking op de hartspier). De amandel- en limoenknoppen verlagen dan weer het triglyceridengehalte in het bloed en werken bloedverdunnend wat kan helpen om hart- en vaatziekten te voorkomen.
- Ontgifting van het organisme
Van linde-, rozemarijn- en amandelknoppen wordt gezegd dat ze het lichaam reinigen van afvalstoffen zoals urinezuur. Berkenknoppen worden gebruikt om de lever en de urinewegen te reinigen, wat de afvoer van organische afvalstoffen zoals urinezuur en cholesterol vergemakkelijkt. En de knop van de zwarte bes heeft dan weer een reinigende werking op de lever.
- Slaap en vermoeidheid
De knop van de vijgenboom, een heilige boom in de Oudheid, werkt in op het endocriene systeem, wat zijn positieve werking op slaapstoornissen zou verklaren. De knop van zwarte bes helpt tegen lichamelijke en geestelijke vermoeidheid. Tijmknoppen werken ook kalmerend en verbeteren de kwaliteit van de slaap.
- Artritis
De berkenknop wordt beschouwd als doeltreffend bij de behandeling van chronische progressieve polyartritis. Van maretak- en dennenknoppen wordt gezegd dat ze een ontstekingsremmende werking hebben en hiermee artritis helpen verlichten.
- Algemene gezondheid
Dankzij de antioxiderende eigenschappen en de grote hoeveelheden polyfenolen die zij bevatten, zouden wijnstok- en rozemarijnknoppen bijdragen tot een betere lichamelijke gezondheid.
Voor gemmotherapie bestaan enkele contra-indicaties en dienen enkele voorzorgsmaatregelen in acht genomen te worden:
- In het begin van de zwangerschap is het raadzaam een arts of therapeut te raadplegen voordat je knoppen inneemt.
- Sommige knoppen zijn af te raden voor mensen met hartaandoeningen, bloedingsstoornissen of hoge bloeddruk.
- Als je medicijnen gebruikt of een behandeling volgt, bespreek dan het gebruik van gemmotherapie met je arts om mogelijke wisselwerking te voorkomen.
