Klierkoorts – Ziekte van Pfeiffer – Epstein Bar Virus

1 december 2023

Klierkoorts Ziekte van Pfeiffer Epstein-Barr-Virus

Klierkoorts is een virale infectie met verschillende benamingen, die vooral voorkomt bij jongvolwassenen. Het wordt veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus (EBV), dat behoort tot de herpesvirusfamilie. Klierkoorts wordt gekenmerkt door een aantal specifieke symptomen en kan soms ernstige gevolgen hebben als het niet adequaat wordt opgevolgd en behandeld. In dit artikel vertellen we wat klierkoorts precies is, hoe je het kunt oplopen, wat de symptomen zijn en wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn als je je niet degelijk laat behandelen.

Klierkoorts en zijn verschillende benamingen

Klierkoorts is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een virus dat in 1964 ontdekt werd door de heer Epstein en mevrouw Barr. Enkele jaren later kon dit virus gelinkt worden aan de eerder gekende ziekte van Pfeiffer, ook wel klierkoorts genoemd. Vandaar dat deze virale infectie verschillende namen heeft: klierkoorts, de ziekte van Pfeiffer en het Epstein-Barr-virus, of kortweg EBV.

Omdat de virale infectie overgedragen wordt via het speeksel kreeg deze ziekte ook de bijnaam ‘Kissing Disease’. Het virus dat zich graag in de speekselklieren nestelt, verspreidt zich meestal onder jongeren die elkaar vaak zoenen.
Nog een andere benaming voor deze ziekte is Mononucleose omdat het bloedbeeld van de zieke veel abnormale lymfocyten vertoont.

Wat is klierkoorts nu precies en hoe loop je het op?

Het Epstein-Barr-virus (EBV) is een van de acht bekende herpesvirussen die mensen treffen en wordt daarom ook wel het humaan herpesvirus 4 (HHV4) genoemd. Net als de andere herpesvirussen is het EBV zeer besmettelijk en daarom een veelvoorkomend virus. Bijna iedereen geraakt er op een bepaald moment in zijn leven door geïnfecteerd, maar slechts een klein aantal ontwikkelt daadwerkelijk de ziekte van Pfeiffer.
De overdracht gebeurt via lichaamsvloeistoffen, voornamelijk speeksel, maar ook via bloed of sperma tijdens intiem contact, of eventueel zelfs via een bloedtransfusie. Een verminderde weerstand vergroot de kans op besmetting en de ernst van de symptomen
De incubatietijd varieert van 4 dagen tot 8 weken. Bij zeer jonge kinderen is de incubatietijd vaak korter.

Symptomen meestal afhankelijk van de leeftijd

Kinderen
Veel kinderen raken besmet met het EBV nog voor ze 6 jaar oud zijn. De klachten gelijken dan eerder op milde griepsymptomen waarna de ziekte quasi onopgemerkt voorbij gaat. Wanneer er wel symptomen optreden zijn het meestal rode huiduitslag, koorts, diarree, oorontsteking en/of longontsteking.
Tieners
Tijdens of na de puberteit zijn de symptomen van klierkoorts vaak ernstiger. In het begin van de besmetting merk je vooral vermoeidheid, hoofdpijn, keelpijn, koorts en koude rillingen. Daarna ontstaat vaak een combinatie van keelontsteking, koorts en gezwollen, pijnlijke lymfeklieren (vanwaar de naam klierkoorts) en soms een vergrote milt.
Volwassenen
Normaal gezien komt een besmetting na de leeftijd van 25 jaar niet zo vaak meer voor. Wie toch besmet wordt op latere leeftijd ontwikkelt dezelfde symptomen als bij tieners.

Wat zijn de symptomen van klierkoorts?

De meest voorkomende symptomen zijn (zware) vermoeidheid, koorts, keelpijn, gezwollen lymfeklieren in de halsstreek, de oksels en de liesstreek, een algemene malaise en leverfunctiestoornissen.
Als gevolg van de ziekte van Pfeiffer kunnen ook bijkomende symptomen ontstaan zoals oedeem rond de ogen, een gele huid en vergeling van het oogwit, pijnlijke gewrichten en/of een rode huiduitslag vergelijkbaar met de huiduitslag bij rode hond (rubella).
In 50% van de gevallen wordt een vergrote milt (splenomegalie) en/of in 12% van de gevallen een vergrote lever vastgesteld wat kan leiden tot geelzucht.
Witte bloedcellen, namelijk de B-lymfocyten, zijn het eerste doelwit van een EBV-infectie.

De symptomen kunnen weken, soms zelfs maanden aanslepen, maar er zijn zelden ernstige complicaties. Meestal genees je door een gezond eetpatroon en voldoende rust. Na infectie blijft het virus latent in het lichaam aanwezig, maar de meeste mensen worden er slechts één keer ziek van.

Wat zijn de gevolgen van de ziekte van Pfeiffer?

De meeste klachten van een infectie met het EBV verdwijnen na zo’n 5 tot 8 weken meestal vanzelf.

De vermoeidheid kan echter soms langer, lees, maanden aanhouden, wat een negatieve impact heeft op de levenskwaliteit en de dagdagelijkse activiteiten. Als de vermoeidheid na 6 maanden nog niet over is, spreken we van het chronisch vermoeidheidssyndroom of het postviraal syndroom.
Sommige mensen ontwikkelen ook andere complicaties zoals obstructie van de bovenste luchtwegen, neurologische aandoeningen, hepatitis of een scheuring van de milt.
In sommige gevallen kan het EPV ook de schildklier vertragen wat ervoor kan zorgen dat je zwaarlijvigheid, angstaanvallen en depressies ontwikkelt en/of slecht slaapt.

EBV en auto-immuunziekten

Steeds meer studies wijzen uit dat het Epstein-Bar-virus kan leiden tot auto-immuunziekten. Zo hebben wetenschappers van het Cincinnati Children’s Hospital Medical Center recentelijk ontdekt dat een viruseiwit dat aanwezig is in cellen van EBV-geïnfecteerde personen, de genen kan stimuleren die geassocieerd worden met een verhoogd risico op lupus en 6 andere auto-immuunziekten. Dat betekent dat het zogenaamde EBNA2-eiwit, dat door het Epstein-Bar-virus geproduceerd wordt, zich bindt aan risicogenen die 7 auto-immuunziekten kunnen ‘aanschakelen’, namelijk lupus, multiple sclerose, reumatoïde artritis, inflammatoire darmziekten zoals de Ziekte van Crohn en collitis ulcerosa, diabetes type I, kinderreuma (juveniele idiopathische artritis) en glutenallergie (coeliakie).
Uiteraard ontwikkelen niet alle mensen die de ziekte van Pfeiffer doormaken een auto-immuunziekte. Waarom dat zo is, is nog niet duidelijk. Daarvoor is nog meer onderzoek nodig. Hierover meer inzicht krijgen kan helpen om het ontwikkelingsproces te doorbreken of om te keren en om nieuwe therapieën en behandelingen te ontwikkelen tegen het EBV. De ontdekking dat het EBV kan leiden tot meerdere auto-immuunziekten is in elk geval al een grote stap vooruit!

Behandeling van klierkoorts

Voeding
Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding om je immuunsysteem te ondersteunen.
Ontgiften
Net zoals de meeste virussen, heeft het Epstein-Barr-virus de neiging om zich in de lymfeklieren, de lever of de milt te gaan nestelen. Vandaar ook dat deze organen vaak gezwollen of vergroot zijn. Het lijkt dan ook logisch om deze organen te helpen ontgiften. Hiervoor zijn enkele plantaardige middelen of kruiden aangewezen zoals mariadistel, oregano, zwarte komijn, artisjok, kattenklauw of homeopathische druppels.
Veel rusten
Zorg voor voldoende rust. Slaap minstens 8 uur per nacht en aarzel niet om overdag indien nodig een powernap of dutje te doen.
Ontspannend bewegen
Zorg dagelijks voor voldoende beweging. Denk aan een half uurtje wandelen of fietsen in de natuur. Laat je door je vermoeidheid niet meeslepen door voortdurend stil te zitten.

Enkele te onthouden weetjes over klierkoorts

Klierkoorts is besmettelijk, je kunt het oplopen en doorgeven via speekselcontact, de handen, voorwerpen of een bloedtransfusie.
Wie besmet is kan het virus gedurende een heel lange periode doorgeven, vanaf 1 week tot wel 18 maanden na de besmetting.
Omdat de meeste mensen weinig of geen klachten hebben, is het niet nodig om na een besmetting thuis te blijven. Veel mensen weten trouwens niet eens dat ze besmet zijn. Dat verhoogt uiteraard de kans op verdere overdracht.
Na genezing kun je de ziekte niet nog eens oplopen. Wel kan het virus nog jarenlang latent in je lichaam aanwezig blijven. In sommige gevallen, als je immuniteit in een dieptepunt zit, of als je immunosupressors moet nemen voor een andere ziekte, kan het gebeuren dat het EBV, net zoals de andere herpesvirussen weer de kop opsteken waardoor de virale infectie weer opflakkert.

CONCLUSIE

We kunnen dus besluiten dat klierkoorts een virale infectie is die veroorzaakt wordt door het Epstein-Barr-virus en kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, keelpijn en opgezette lymfeklieren. Hoewel de meeste mensen volledig herstellen, kunnen ernstige complicaties optreden. Het is dan ook belangrijk om contact op te nemen met een arts als je symptomen van klierkoorts ervaart en vooral als je last hebt van ernstige vermoeidheid, pijn in de bovenbuik of een vergrote milt, om de juiste behandeling en begeleiding te ontvangen.