Lage rugpijn – Oorzaken & behandelingen

7 juli 2023

Lage rugpijn

Last van lage rugpijn? Je bent niet alleen!

In zowel België als Nederland heeft zowat acht op de tien mensen ooit te maken met lage rugpijn, de meest voorkomende vorm van rugpijn. Lage rugpijn wordt vaak veroorzaakt door een fysieke belasting, een slechte lichaamshouding, een verkeerde houding op het werk of bij een frequent beoefende sport. In dit artikel gaan we dieper in op de symptomen en de oorzaken van lage rugpijn, wat we er zelf kunnen tegen doen en welke behandelingen hiervoor bestaan

Wat is lage rugpijn?

Lage rugpijn is geen echte rugaandoening maar veeleer een verzamelnaam voor een aantal symptomen die eventueel kunnen wijzen op een rugaandoening. In Vlaanderen spreken we bij lage rugpijn vaak over een lumbago of het verschot. In sommige gevallen kan de pijn in de onderrug uitstralen naar de heup, het been en/of de voet. Dat komt omdat een tussenwervelschijf op het ruggenmerg of op een ruggenmergzenuw drukt. Dit kan leiden tot krachtverlies en in het slechtste geval tot spierverlamming door een afgeknelde zenuw.
Rugklachten gaan meestal gepaard met veel ongemakken. In die mate zelfs dat het een grote impact kan hebben op je dagelijkse activiteiten.

Soorten lage rugpijn qua duurtijdAcute lage rugpijn houdt maximum 6 weken aan.Subacute lage rugpijn duurt tussen 6 en 12 weken.Chronische lage rugpijn is wanneer de klachten langer aanhouden dan 12 weken. Bij sommige patiënten kunnen de pijnklachten soms jarenlang aanhouden of regelmatig teugkomen.De meest voorkomende klachten bij lage rugpijn
Hoewel de klachten zeer uiteenlopend kunnen zijn, herkennen we toch een aantal symptomen die vrij frequent terugkomen zoals:Een dove, zeurende of hevige pijn in de onderrugUitstralende pijn naar één of beide bovenbenen of billenJe lichaam moeilijk kunnen bewegen of draaienJe onderrug moeilijk kunnen bewegen of buigenStijve rugspieren

Wanneer moet je naar de huisarts?

Ook al ervaar je vreselijke rugpijn is er meestal geen directe reden tot ongerustheid. De kans dat je lage rugpijn spontaan verdwijnt is groot. Normaal gezien hou je er ook geen blijvende schade aan over. Het is dus ook niet direct nodig om naar de spoed te rijden, het exacte probleem bij pijn in de onderrug is immers meestal moeilijk te achterhalen door beeldvorming.
Blijft je lage rugpijn langer dan 4 weken aanhouden of heb je rugpijn als gevolg van een val, aarzel dan niet om naar je huisarts te gaan. Ook als je last begint te krijgen van zenuwwortelpijn, die te herkennen is aan een stekende, schietende of snijdende, hevige pijn die vanuit je rug uitstraalt naar een of beide benen.
Heb je naast lage rugpijn ook last van een van onderstaande klachten, ga dan onmiddellijk naar je huisarts of naar de spoed: Duizeligheid of het gevoel dat je gaat flauwvallenUitstralingspijn met krachtverlies in benen en/of voeten, het gevoel dat je door je knieën zakt, je voeten niet goed meer kunnen bewegenGevoelsstoornissen in de regio van je zitvlak, aars of geslachtsdelenPlas- of stoelgangproblemen, erectiestoornissen

Oorzaken van lage rugpijn

Aspecifieke rugpijn
In de meeste gevallen wordt de oorzaak van lage rugpijn nooit gevonden en verdwijnt de pijn meestal na een week vanzelf.
Overbelaste rugspieren
De grootste oorzaak ligt in een aanhoudende inspanning of belasting van de rugspieren waardoor ze gaan verkrampen en verharden. Vaak neemt men hierdoor een lichaamshouding aan waarbij men de pijn zo weinig mogelijk voelt maar de wervelkolom wel scheef houdt (antalgische houding). Meestal weten we wel waardoor we rugpijn hebben. Bijvoorbeeld door in de tuin te werken, de grote schoonmaak… Doe het dan gewoon wat rustiger aan zodat de pijn vanzelf weer overgaat.
Te weinig beweging
Vastgesteld wordt dat veel mensen zich tegenwoordig liever vermaken aan de smartphone of tablet dan in de sportzaal, en dat we steeds meer ons brood verdienen met bureauwerk dan met handenarbeid. Dit leidt tot een verzwakking van de spieren waardoor rugpijn ontstaat.
Andere oorzaken
Stress, lange autoritten, overgewicht, zwangerschap, ouderdom, een rugaaandoening zoals een hernia.

Specifieke lage rugpijn door lichamelijke overbelasting

Lichamelijke overbelasting zoals bij heffen en tillen van zware lasten, herhaaldelijk een verkeerde beweging uitvoeren of veelvuldig langdurig zitten of liggen in een verkeerde lichaamshouding kunnen leiden tot spierpijn, slijtage van de gewrichten, een hernia… Slijtage is een langdurig proces dat plots resulteert in een pijnlijk letsel.

Om je een idee te geven van de lichamelijk belasting die we ervaren op onze rug, uitgedrukt in procenten:
20%: Ruglig, het hoofd rustend op een kussen
75%: Zijlig

100%: Gewoon rechtop staan

150%: 30tot45° voorovergebogen staan

220%: 30tot45° voorovergebogen staan + gewicht dragen (boodschappen, bak bier)

140% : Rechtop zittend computerwerk

185%: Voorovergebogen computerwer

275%: Voorovergebogen zitten + gewicht dragen in beide handen

De grootste hefbomen komen voor in de lage rug. Vandaar ook dat de meeste rugproblemen tot uitdrukking komen ter hoogte van de tussenwervelschijven tussen L4 en L5 en tussen L5 en S1 (L= lendenwervel, S= sacrum of heiligbeen).

Wat kun je zelf doen tegen lage rugpijn?

Blijf zo veel mogelijk actief zonder te vergeten naar je lichaam te luisteren.Wandel rond en wissel regelmatig van houding.Probeer je dagelijkse activiteiten zoveel mogelijk te blijven doen. Respecteer je grenzen en doseer waar nodig.Let erop om zoveel mogelijk de juiste houding aan te nemen: buig je benen tijdens het tillen van een last en hou je rug recht bij het rechtkomen?Zorg voor een goed afgestelde stoel.Ga bij hevige pijn even kort op je rug liggen met de heupen en de knieën gebogen in een hoek van 90°Blijf nooit te lang liggen, dit bevordert het herstel niet.Verhoog je comfort met warmte (infraroodlamp of infrarood dekentje).Vermijd stress, zorg voor voldoende ontspanning en een goede nachtrust.Bespreek je klachten met je werkgever en de bedrijfsarts en zoek zo nodig samen naar een minder belastende oplossing.Vervang je bed door een ergonomisch bed en matras dat binnen je budget past.Een tijdelijke pijnstiller of ontstekingsremmer kan nuttig zijn in het begin. Weet echter dat deze ook nevenwerkingen hebben en geen langdurige oplossing zijn.Bepaalde voedingssupplementen kunnen op lange termijn ondersteuning bieden zoals magnesium (spierontspannend), curcuma (pijn- en ontstekingwerend), boswellia (pijnstillend), glucosamine en chondroïtine (bij slijtage van de gewrichten)Uit onderzoek blijkt dat emoties en de gemoedstoestand zoals somberheid en angst een negatieve invloed kunnen hebben op pijn. Aarzel niet om je huisarts aan te spreken als je merkt dat je met dergelijke signalen kampt

Wat je best niet doet bij lage rugpijn

Lang zittenVoorovergebogen staanLang in bed blijven liggenEen korset dragen

Behandeling van lage rugpijn

Als de pijn niet na enkele weken verdwijnt of als er aanwijzingen zijn voor een letsel zoals hernia, discusbulging… kan de huisarts d.m.v. beeldvorming (MRI-scan) nagaan of er een specifieke oorzaak of rugletsel zichtbaar is. Het verslag van de radioloog wordt nadien besproken met je doorverwijzende huisarts.

Volgende behandelingen zijn mogelijk:

Kinesitherapie om de spieren rond een letsel te versterkenSoms in combinatie met of gevolgd door epidurale infiltraties met cortisoneBij chronische rugklachten wordt de patiënt vaak doorverwezen naar een rugschool, waarvan in Vlaanderen de eerste 36 sessies voor een groot deel terugbetaald worden door de mutualiteit, evenals aansluitend een aantal onderhoudssessies.Bij plaatselijke chronische ontstekingsletsels kan na een positieve testbehandeling denervatie voorgeschreven worden.Operatie van een letsel is het laatste redmiddel.Volgens het Federaal Kenniscentrum voor Gezondheid (België) dienen we voorzichtig om te springen met medicijnen, onderzoeken en operaties bij het bestrijden van rugpijn.

Wat mag je verwachten van de rugschool?

De rugschool in Vlaanderen biedt een rugrevalidatieprogramma voor iedereen die last heeft van lage rugklachten en die er zelf iets aan wil doen om erger te voorkomen. De rugschool kan enkel gevolgd worden op voorschrift van een arts in fysische geneeskunde en revalidatie.
Naast heel wat oefeningen om je houding te verbeteren, de stabiliteit van je lage rug te verhogen en je wervelzuil te mobiliseren, kun je een aantal sessies volgen waar volgende onderwerpen aan bod komen om je te helpen je rug minder te belasten tijdens je dagelijkse activiteiten:Introductie tot de anatomie en de pathologie van de rugBasisprincipes van lage rugpijn: preventie en aanpakWat zijn een correcte zit, lig- en slaaphoudingHeffen en tillen tijdens huishoudelijke activiteitenJuiste zithouding en hef- en tilhouding op het werkEerste hulp bij acute pijn: sportactiviteitenTijdens de oefeningen wordt veel aandacht besteed aan het opbouwen van een stevig spierkorset door zowel buik- als rugspierversterkende oefeningen. Ook de bekkenbodemspieren krijgen de volle aandacht. Door de rug- en buikspieren te versterken wordt de wervelkolom beter ondersteund en komen de tussenwervelschijven minder onder een verkeerde, asymmetrische druk te staan. De lokale doorbloeding verbetert en de pijn neemt af. Spieren die geoefend worden zijn: de rechte en schuine buikspieren, de strekspieren van de rug en de kleine spieren tussen de wervels onderling.