Wat zijn vlooien?
Vlooien (Siphonaptera) zijn kleine springende insecten die zich voeden met het bloed van hun gastheer, meestal zoogdieren zoals mensen en dieren met lichaamsbeharing of een verenkleed. Kale dieren zoals reptielen of amfibieën hebben normaal gezien geen last van vlooien. Het bloed dat ze opzuigen dient als voeding, maar ook om zich voort te planten. Daarom worden ze ook wel parasieten genoemd.
Vlooien zijn bruinzwart van kleur, hebben geen vleugels en hun lichaam is zijdelings afgeplat. Dankzij hun goed ontwikkelde achterpoten springen ze gemakkelijk zowel in de hoogte als in de verte naar een volgende gastheer. Een vlo is slechts 0,8 tot 6,5 millimeter lang waardoor het niet altijd gemakkelijk is om ze met het blote oog te zien. Meestal merken we pas iets van een vlooienplaag als onze hond of kat zich vaker krabt dan normaal.
Soorten vlooien
Wereldwijd bestaan zowat 2500 soorten vlooien, waarvan zo’n 50-tal voorkomen in België en Nederland. We beperken ons in dit artikel tot de vlooiensoorten die het vaakst in woningen voorkomen:- Kattenvlooien komen het meest voor en vallen niet noodzakelijkerwijze enkel de katten lastig, ze komen ook voor op honden, konijnen en mensen.
- Hondenvlooien komen minder vaak voor dan de kattenvlooien, maar kunnen ook katten en mensen bijten en hun beet kan voor enorme jeuk zorgen. Ze lijken sterk op de kattenvlo op hun wangenkam na.
- Mensenvlooien (Pulex Irritans) hebben destijds de pest veroorzaakt. Gelukkig heeft een betere hygiëne in West-Europa ervoor gezorgd dat deze hier bijna niet meer voorkomt.
Andere vlooien kom je binnenshuis zo goed als niet tegen:- Vogelvlooien leven liefst in vogelnesten, binnenshuis overleven ze maar kort.
- Grasvlooien bestaan eigenlijk niet. Vlooien en vlooieneitjes die zich in het gras bevinden zijn meestal afkomstig van honden en katten. Jij of je huisdier neemt ze meestal vanuit je wandeling mee naar binnen.
- Zandvlooien leven vooral in tropische en subtropische gebieden. Daar moet je vooral opletten van zwangere zandvlooien. Zij proberen zich soms in de huid van mens of dier te graven, wat niet zelden tot pijnlijke, ontstoken bulten of abcessen leidt.
Hoe ziet de levenscyclus van een vlo eruit?- Vlooieneitjes zijn als witgele, ovale korreltjes van een halve millimeter groot. Een wijfje legt ongeveer vier tot acht eitjes per keer, met een totaal van zo’n 48 eitjes per dag. Ze doen dat het liefst in de vacht van een hond of kat, waar ze eigenlijk vrij snel uitvallen. Ze liggen dan overal waar de gastheer rondloopt, binnen of buiten. Door hun afmeting en kleur zijn ze helaas moeilijk met het blote oog te zien.
- Binnen 48 uur komen witte, pootloze larven uit de eitjes kruipen. Bij minder gunstige omgevingsfactoren duurt het proces elf tot twaalf dagen.
- Na twee tot drie weken gaat de larve over in het popstadium. Dit duurt ongeveer een tot twee weken. In vrijwel alle gevallen komen de poppen uit door trillingen op de grond.
- Een volwassen vlo leeft gemiddeld 130 dagen, op voorwaarde dat ze zich regelmatig kan voeden met bloed. Zijn er geen gastheren aanwezig, dan kunnen de poppen tot een jaar overleven. Volwassen vlooien die dan uit de pop komen, zijn dan wel bijzonder hongerig.
De ideale omgeving voor vlooien in huis- Vlooien komen op verschillende manieren in huis, ook zonder huisdieren. Via je kleren neem je ze gemakkelijk mee tijdens een wandeling in het gras. Vooral in de zomer want ze gedijen goed bij warm (en vochtig) weer.
- Een verwarmde woning met tapijten en huisdieren vormen voor vlooien een ideale leefomgeving. Door je hond of kat te aaien of door op een tapijt te staan of in een zetel te zitten waar vlooien hun eitjes leggen, kunnen vlooien overgedragen worden op je handen of kleren.
- Vlooien vind je overal in textiel zoals de honden- en kattenmand, vloerkleden, tapijten en gordijnen en zelfs in bed.
- Vlooieneitjes liggen verrassend genoeg vooral op de vloer, waar ze neerkomen vanuit de vacht van je huisdier.
- Voor de ontwikkeling van vlooieneitjes zijn een ideale omgevingstemperatuur van 20-25°C en een luchtvochtigheid van 70% nodig.
- Hoe meer trillingen je veroorzaakt, hoe meer eitjes uitkomen. Het komt geregeld voor dat mensen na een week of meer vakantie thuiskomen en snel erna te maken krijgen met een vlooienplaag.
Hoe zien vlooienbeten eruit?
Deze bloedparasieten springen naar een onbeschermde huidzone om bloed te zuigen en springen dan weer weg. Een vlooienbeet op mens of dier ziet eruit als een rood bultje met middenin een wit of rood puntje. Vlooien houden van warmte en kruipen weg in broeierige plekjes op het lichaam. Daarom komen vlooienbeten voornamelijk voor op voeten, onderbenen, in liezen of onder de oksels. Vaak zie je meerdere vlooienbeten op een rij. Dat komt omdat ze meerdere keren testen of het bloed wel geschikt is voor hun consumptie.
Zijn vlooienbeten schadelijk voor de gezondheid?- Normaal gezien zijn vlooienbeten niet gevaarlijk voor de gezondheid van de mens. Vroeger was dat helaas wel het geval. Rattenvlooien zorgden toen voor meerdere dodelijke uitbraken van de pest. Gelukkig komt de pest niet of nauwelijks meer voor in Europa.
- Niettemin zijn vlooienbeten voor zowel mens als dier erg vervelend. Ze zorgen immers voor immense jeuk. Na hevig krabben kunnen huidinfecties ontstaan.
- Bij het inslikken van een besmette vlo kan er zich in je huisdier een lintworm ontwikkelen.
- Bij allergie voor vlooienbeten kunnen klachten zoals jeuk en roodheid van de huid ontstaan. Zeer allergische mensen kunnen zelfs in ademnood komen. Schakel in dat geval zo snel mogelijk een arts in.
Een vlooienplaag? Voorkomen is beter dan genezen
Zonder maatregelen wordt een vlooienprobleem steeds erger omdat vlooien zich snel vermenigvuldigen. Vlooien voorkomen als je huisdieren hebt, is nogal moeilijk. Toch is het de moeite waard om een vlooienplaag zo veel mogelijk te voorkomen. Enkele tips:
Bij je huisdier …- Kam je huisdier regelmatig met een speciale vlooienkam. Dompel je kam telkens in pure alcohol om ze te verdrinken.
- Was je huisdier zo nodig met een antiparasietenshampoo.
- Verschoon regelmatig de slaapplaats of mand van je huisdier.
- Behandel je huisdier met een antivlooienmiddel verkrijgbaar in pillen, druppels en vlooienbanden. Let echter op! Sommige van deze producten zijn erg giftig voor je huisdier. De bijsluiter lezen geeft niet altijd betrouwbare informatie! Laat je adviseren door je dierenarts.
In je woning …- Je kunt vlooien op een afstand houden met natuurlijke afstotende producten zoals eucalyptus, citronella, cederhout, tijm of lavendel. Aangezien deze producten hinderlijk zijn voor huisdieren, gebruik je ze best alleen bij mensen.
- Een goede hygiëne in huis is belangrijk, vooral als je huisdieren hebt.
- Stofzuig zo vaak je kunt. Dweilen daarentegen helpt niet, daarvoor houden vlooien te veel van vocht. Stofzuig vooral de vloer waar je niet op loopt. Vergeet niet om ook de naden, plinten en randen van de vloerbekleding te stofzuigen en eventueel je gestoffeerde meubelen.
- Hang tapijten, matten en manden van je huisdier regelmatig in de zon en klop ze uit. En was regelmatig je bedtextiel, dierenkleedjes en stoffen. Vlooien en vlooieneitjes bestaan uit eiwitten: bij een temperatuur boven de 60°C ontploffen ze.
- Veel vlooiensprays bevatten giftige stoffen. Spuit niet lukraak je bus leeg en al helemaal niet op beddengoed of in dierenmandjes! Maar ook niet in de omgeving van een visaquarium. Vissen kunnen absoluut niet tegen insectensprays.
- Geef de voorkeur aan een vlooienspray op natuurlijke basis. Pers acht bollen knoflook en doe ze in een grote pan. Giet er bijna kokend water overheen en laat het goedje 12 uur trekken. Giet het mengsel in een spuitbus en behandel er alle oppervlakken mee.
- Als je vermoedt dat een ruimte besmet is, verplaats dan geen zaken van de ene kamer naar de andere zodat je de vlooienplaag niet verder verspreidt.
- Vervang regelmatig de stofzuigerzak. Bespuit hem zo nodig met insecticide voordat je hem weggooit. Of doe er een stukje vlooienband in.
- Bij blijvende overlast kun je verdelging overwegen. Azijn schijnt een natuurlijk antivlooienmiddel te zijn. Meng een liter witte natuurazijn met water en spuit het op besmet textiel of vloeren voor zover het materiaal tegen vocht en zuur kan. Je kunt ook een scheutje natuurazijn aan je was toevoegen.
- Kies je voor verdelging met een insecticide tegen kruipende insecten? Verlucht hierna twee uren en wacht enkele dagen met stofzuigen totdat het middel is ingewerkt.
- Bij ernstige en blijvende besmettingen is het aangeraden om de besmette ruimtes door een gespecialiseerde firma te laten stoomreinigen of te laten bestrijden.
Conclusie
Een vlooienplaag is nooit fijn. Vlooien verspreiden zich zeer snel. Probeer ze zo veel mogelijk te voorkomen. Is het te laat, weet dat insecticiden en pesticiden giftig zijn. Lees altijd goed de voorschriften en hou ze buiten het bereik van kinderen en huisdieren. Lege verpakkingen moeten ingeleverd worden in het containerpark. Beperk zoveel mogelijk het gebruik van deze producten en geef de voorkeur aan natuurlijke oplossingen. Vraag raad aan je dierenarts of je apotheek. |
|
