Zwangerschap - Zorg goed voor jezelf & je ongeboren baby
In het eerste deel van dit onderwerp hebben we het vooral gehad over een gezond voedingspatroon voor moeder en kind tijdens de zwangerschap. In dit tweede deel gaan we het hebben over niet voedingsgerelateerde factoren zoals bewegen en sporten, hygiëne, storende factoren, besmettingsgevaar en aanbevolen voedingssupplementen tijdens de zwangerschap.
Voldoende bewegen
Zwangerschap is geen ziekte. Het is dus niet verboden om te bewegen en te sporten, wel integendeel!
Terwijl sommige geneesmiddelen en zelfs vitaminen schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van de foetus, zijn andere dan weer nuttig om tekorten aan te vullen. Een overzicht …
Voldoende bewegen
Zwangerschap is geen ziekte. Het is dus niet verboden om te bewegen en te sporten, wel integendeel!
- Sporten met mate
Vermijd langdurig zitten voor tv, achter de computer, in de auto, op het werk… en onderbreek je zittende houding regelmatig door te stappen. Sporten met mate zoals wandelen, fietsen of zwemmen is meer dan aangeraden, afgewisseld met spierversterkende en stretchende oefeningen. Vermijd contactsporten en sporten in de hitte en op grote hoogte.
- Pre- en postnatale oefeningen
Om je te lichaam te ondersteunen bij de vele veranderingen die het ondergaat, en je optimaal voor te bereiden op de bevalling, raden we je aan om regelmatig een zwangerschapskinesist te bezoeken voor prenatale oefeningen. Naast ontspanningsoefeningen leer je ook ademhalingstechnieken en persoefeningen die je zullen helpen bij de geboorte. Deze oefeningen kun je zowel in groep als individueel volgen.
- Intieme hygiëne
Omdat de bloedtoevoer naar de vagina en het uitwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan toeneemt, krijgen ze een donkerdere kleur. De wand van de vagina wordt zachter en slapper en de uitscheiding neemt toe. Gebruik daarom zo weinig mogelijk inlegkruisjes, zorg voor een goede dagelijkse hygiëne met een pH-neutrale zeep en draag liefst katoenen onderbroekjes.
Wordt de vaginale afscheiding overvloedig, irriterend of ruikt ze onaangenaam, dan kan dit het gevolg zijn van een infectie. Raadpleeg je arts of gynaecoloog.
- Tanden
Zwangerschap heeft geen rechtstreekse gevolgen voor je tanden, maar een aantal factoren hebben wel een invloed op je gebit. Hormonale veranderingen kunnen je tandvlees gevoeliger maken voor bloedingen en ontstekingen. Ochtendmisselijkheid en zure oprispingen zorgen voor meer zuur in je mond en dat kan je tanden aantasten. Poets je tanden minstens 2x per dag en ga regelmatig op controle bij de tandarts.
- Kledij
Draag aangepaste zwangerschapskledij die niet te veel spant en zorg voor goed passende, katoenen beha’s.
- Voldoende rust
Een zwangerschap vergt veel van je lichaam. Zorg voor voldoende rust en slaap en doe eventueel een middagdutje. Vermijd stress en las ontspanningsmomenten in. Laat je helpen bij het huishouden en stop tijdig met werken.
Storende factoren
- Hormoonverstoorders
Je ongeboren baby is erg gevoelig voor hormoonverstoorders in tandpasta, shampoo, deodorant, voeding, kleding, speelgoed, elektronica, luchtverfrissers, haarspray… Ze beïnvloeden de groei en ontwikkeling.
- Geluid
De buikwand en het vruchtwater dempen nauwelijks omgevingsgeluid. Vermijd lawaaierige plaatsen om het risico op gehoorschade voor jezelf en je kindje te vermijden.
- Radioactieve straling
Ongeboren en jonge kinderen zijn gevoeliger voor radioactieve straling dan volwassenen. Mogelijke gevolgen zijn miskraam, groeivertraging en aangeboren afwijkingen. Vermijd medische beeldvorming (radiografie, CT-scans), of het nu beroepsmatig is of tijdens een onderzoek of behandeling. Echografie en MRI vallen hier niet onder.
Mogelijke besmettingen
Sommige virussen of bacteriën zoals het cytomegalovirus (CMC), toxoplasmose, listeriose of salmonella kunnen leiden tot ontwikkelingsstoornissen van de foetus. Wees voorzichtig in je contacten met andere mensen, kinderen en voedsel.Waar moet je op letten als je zwanger op reis vertrekt
- Vermijd zonnebrand, blijf uit de zon op het heetst van de dag, zoek regelmatig verkoeling op, drink voldoende water, bescherm je hoofd en gezicht met een hoed en gebruik zonnecrème met een hoge beschermingsfactor.
- Vermijd het vliegtuig als je zwanger bent, vooral kort voor de bevalling. Er kan nauwelijks hulp geboden worden bij een bevalling of complicaties in een vliegtuig. Daarom weigeren veel maatschappijen hoogzwangere vrouwen. Vlieg je toch, drink voldoende, vraag een zitplaats met voldoende beenruimte en beweeg regelmatig om het risico op bloedstolsels in de bloedvaten te beperken.
- Mits voorlegging van een zwangerschapsattest kun je tijdens de laatste 4 maanden van je zwangerschap met je 2de klastreinticket reizen in 1ste klas.
- In de auto is het dragen van een autogordel wettelijk verplicht tijdens je zwangerschap. Het is veiliger voor moeder en kind. Draag de horizontale riem van de autogordel onder je buik.
- Onderbreek een lange autorit na maximum 2 uur rijden met een wandelpauze.
Terwijl sommige geneesmiddelen en zelfs vitaminen schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van de foetus, zijn andere dan weer nuttig om tekorten aan te vullen. Een overzicht …
- Foliumzuur
Van deze B-vitamine is het moeilijk om voldoende binnen te krijgen via de voeding. De folaatstatus is echter belangrijk tijdens de zwangerschap. Een tekort kan leiden tot ontwikkelingsproblemen van het centraal zenuwstelsel en verhoogt het risico op een open rug. Daarom raadt de Hoge Gezondheidsraad aan om dagelijks 400 µg biologisch beschikbare folaat in te nemen vanaf 4 weken voor tot 3 maanden na de conceptie.
- Vitamine A
Vitamine A ondersteunt het immuunsysteem en speelt een rol in het celspecialisatieproces. Te veel vitamine A tijdens de zwangerschap verhoogt echter de kans op een aangeboren afwijking. Gebruik eerder bètacaroteen, dat in het lichaam omgezet wordt naar vitamine A. Er wordt niet meer bètacaroteen omgezet in vitamine A dan nodig is. Daarom is deze vorm veiliger dan vitamine A zelf. Leverproducten bevatten veel vitamine A. Het is om die reden dat het afgeraden wordt om te veel lever te eten tijdens de zwangerschap.
- Vitamine D
Vitamine D speelt een rol in het proces van weefselgroei en –ontwikkeling en verhoogt de calciumopname in de botten. Vitamine D is dus belangrijk voor de botaanmaak van zowel moeder als ongeboren baby. Vitamine D ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem. De Gezondheidsraad adviseert zwangere vrouwen om naast een gezonde voeding dagelijks een supplement met 10 µg vitamine D in te nemen. Onder de vitamine D-supplementen heeft cholecalciferol (D3) een betere werkzaamheid dan ergocalciferol (D2).
- IJzer
Omdat je tijdens de zwangerschap 1 liter extra bloed aanmaakt heb je ook extra ijzer nodig. IJzer draagt bij tot de aanmaak van rode bloedlichaampjes en het celdelingsproces. IJzer draagt bij dot de ontwikkeling van de cognitieve functies van het ongeboren kind.
- Zwangerschapsmulti
Een zwangerschapsmulti houdt rekening met de specifieke behoeften van moeder en kind tijdens de zwangerschap. Een multi omvat de nodige hoeveelheden foliumzuur, energieleverende B-vitaminen, jodium ter ondersteuning van de schildklier en de groei, ijzer en bétacaroteen.
- Zwangerschapsolie
Tijdens de laatste zwangerschapsmaanden groeit je buik zo snel dat er zwangerschapsstrepen kunnen ontstaan. Dit is niet altijd te voorkomen. Een jonge huid is hier gevoeliger voor, maar erfelijkheid speelt ook een rol. Meestal kan het helpen door dagelijks je buik, borsten, benen en billen in te smeren met een kwalitatieve zwangerschapsolie die de huid voedt, hydrateert en soepel houdt.
