Zware en vermoeide benen - Vaatwandinsufficiëntie
Wat verstaat men onder vermoeide benen?
Heb jij ook soms zo’n last van lome, zware en vermoeide benen? Weet dat dit geen ziekte op zich is, maar als je er vaak last van hebt, zou dit kunnen wijzen op een onderliggende aandoening. Zo kunnen zware en vermoeide benen bijvoorbeeld een uiting zijn van een spieraandoening, een aandoening van het zenuwstelsel in de onderste ledematen of het gevolg zijn van een slechte bloedcirculatie.
Vermoeide benen door een verstoorde bloedcirculatie
Om het ontstaan van vermoeide benen te begrijpen leggen we eerst uit hoe de bloedcirculatie werkt. Het hart dat eigenlijk een spierpomp is, pompt zuurstofrijk bloed afkomstig uit de longen met veel kracht in de slagaders richting de organen en weefsels van de onderbuik en de onderste ledematen. Ter hoogte van de weefsels vertakken de slagaders zich in fijne haarvaatjes die de zuurstof en de voedingstoffen vanuit het bloed afgeven aan de weefsels. Tegelijk geven de weefsels hun afvalstoffen, vocht en koolstofdioxide terug af aan het bloed in de haarvaatjes die nu zuurstofarm bloed naar de aders voert en vervolgens terug naar het hart.
In de onderste ledematen moet het zuurstofarme bloed tegen de zwaartekracht in terug naar omhoog, wat geen gemakkelijke klus is. Gelukkig worden aderen hierbij geholpen door de kuitspieren. Door de samentrekking van de kuitspieren (kuitspierpomp) tijdens het stappen worden de aderen leeggedrukt. Om het systeem nog meer te helpen bevinden zich aan de binnenkant van de vaatwanden klepjes die de terugstroom van het bloed tegenhouden. Op die manier slaagt het vatenstelsel erin om het bloed uit de onderste ledematen terug naar het hart te pompen.
Je begrijpt nu wellicht waar we naartoe gaan … Vermoeide benen hebben meestal te maken met een verzwakte en/of uitgerekte aderwand door een te hoge druk of door beschadiging van de aderklepjes.
Waaraan herken je vermoeide benen door een slechte bloedcirculatie?
Zoals we eerder zeiden, zijn vermoeide en zware benen geen ziekte op zich. Veelal gaan ze vanzelf weer over. Wanneer de symptomen echter regelmatig optreden en je dagelijkse leven hinderen, bespreek dit dan met je huisarts. Die zal je helpen om de eventueel onderliggende aandoening op te sporen en te behandelen.
Hoe kunnen aderproblemen gedetecteerd worden?
Als de arts een vermoeden heeft dat een aderprobleem de oorzaak is van je vermoeide benen, kan hij je voorstellen een van volgende technische onderzoeken te laten doen:
Heb jij ook soms zo’n last van lome, zware en vermoeide benen? Weet dat dit geen ziekte op zich is, maar als je er vaak last van hebt, zou dit kunnen wijzen op een onderliggende aandoening. Zo kunnen zware en vermoeide benen bijvoorbeeld een uiting zijn van een spieraandoening, een aandoening van het zenuwstelsel in de onderste ledematen of het gevolg zijn van een slechte bloedcirculatie.
Vermoeide benen door een verstoorde bloedcirculatie
Om het ontstaan van vermoeide benen te begrijpen leggen we eerst uit hoe de bloedcirculatie werkt. Het hart dat eigenlijk een spierpomp is, pompt zuurstofrijk bloed afkomstig uit de longen met veel kracht in de slagaders richting de organen en weefsels van de onderbuik en de onderste ledematen. Ter hoogte van de weefsels vertakken de slagaders zich in fijne haarvaatjes die de zuurstof en de voedingstoffen vanuit het bloed afgeven aan de weefsels. Tegelijk geven de weefsels hun afvalstoffen, vocht en koolstofdioxide terug af aan het bloed in de haarvaatjes die nu zuurstofarm bloed naar de aders voert en vervolgens terug naar het hart.
In de onderste ledematen moet het zuurstofarme bloed tegen de zwaartekracht in terug naar omhoog, wat geen gemakkelijke klus is. Gelukkig worden aderen hierbij geholpen door de kuitspieren. Door de samentrekking van de kuitspieren (kuitspierpomp) tijdens het stappen worden de aderen leeggedrukt. Om het systeem nog meer te helpen bevinden zich aan de binnenkant van de vaatwanden klepjes die de terugstroom van het bloed tegenhouden. Op die manier slaagt het vatenstelsel erin om het bloed uit de onderste ledematen terug naar het hart te pompen.
Je begrijpt nu wellicht waar we naartoe gaan … Vermoeide benen hebben meestal te maken met een verzwakte en/of uitgerekte aderwand door een te hoge druk of door beschadiging van de aderklepjes.
Waaraan herken je vermoeide benen door een slechte bloedcirculatie?
- Je benen voelen zwaar en vermoeid aan
- Je benen zijn gezwollen, voornamelijk ter hoogte van de enkels. Soms kan die druk zeer pijnlijk worden.
- ’s Nachts kun je het gevoel hebben dat je benen tintelen waardoor je moeilijk kunt slapen
- Nachtelijke krampen, meestal in de kuiten
- Rusteloze benen (restless legs) veroorzaakt door een onbedwingbare bewegingsdrang die vooral optreedt als je in rust bent. Opgelet, restless legs kunnen ook het gevolg zijn van een zenuwaandoening en staat dus niet altijd in verband met een minder goede bloedcirculatie.
- De klachten worden erger bij het stappen
- De klachten nemen af als je gaat liggen met de benen omhoog
- Houding en zwaartekracht
De mens is door zijn rechtopstaande houding voortdurend in strijd met de zwaartekracht. Mensen met een zittend of staand beroep, maar ook grote mensen zullen sneller te maken hebben met aderinsufficiëntie, vooral in de onderste ledematen.
- Leeftijd
Slijtage van het lichaam is een natuurlijk proces van de ouderdom. Ook je vaatwanden vertonen tekenen van slijtage en kunnen gaan verslappen. - Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap zorgt de druk van de groeiende baarmoeder voor een verminderde terugstroom van het bloed in de aderen vanuit de benen naar het hart. Ook het verhoogde bloedvolume tijdens de zwangerschap zorgt voor bloedstroominsufficiëntie. - Hormonale schommelingen
Hoewel de oorzaak nog niet gekend is, zouden hormoonschommelingen tijdens de zwangerschap, de menstruatie en de overgang bij de vrouw ook een negatieve invloed hebben op de bloedcirculatie. - Overgewicht
Dat je zware en vermoeide benen kunt hebben na een sportmatch of een eindje wandelen of lopen is heel normaal. Bij gezonde mensen gaat dit snel weer over. Mensen met overgewicht moeten dagelijks meer inspanningen doen om zich te verplaatsen en te bewegen. Daardoor kunnen de spieren van de onderste ledematen overbelast worden. Op zich is dat ook nog niet direct een probleem. Maar overgewicht kan net zoals bij zwangerschap de terugstroom van het bloed naar het hart verhinderen. Bovendien gaan mensen met overgewicht ook minder bewegen zodat de bloedcirculatie minder gestimuleerd wordt. - Erfelijkheid
Aderproblemen zijn meestal erfelijk omwille van een aangeboren zwakte van het steunweefsel van de aderen. In zeldzame gevallen zijn er in de onderste ledematen te weinig of helemaal geen aderwandkleppen voorzien. - Levensstijl
Roken vernauwt de bloedvaten. Ongezonde voeding, overmatig alcohol drinken en onvoldoende beweging hebben een negatieve impact op de bloedcirculatie zodat je een grotere kans hebt om last te krijgen van zware en vermoeide benen. - Verkeerde stand van de voeten
Mensen met platvoeten, holvoeten of een verkeerde looptechniek waarbij de voeten niet op een correcte manier afrollen, hebben vaak vermoeidheidsklachten in de voeten en/of de benen. Dit komt omdat de spieren van de voeten, de enkels en de benen voortdurend de verkeerde houding of beweging moeten compenseren. - Vitamine D en/of magnesiumtekort
Vitamine D en magnesium dragen bij tot de werking van de spieren. Een tekort kan leiden tot vermoeide benen, een magnesiumtekort kan zelfs leiden tot spierkrampen. - Vitaminetekort
Heel wat vitaminen helpen moeheid en vermoeidheid verminderen. Omdat vermoeidheid omwille van zwaartekracht meestal het snelst in de benen gevoeld wordt, kan het wel eens zijn dat je gewoon een vitaminetekort hebt.
- Verzwakte aderkleppen
Wanneer de terugslagkleppen in de aders niet goed meer sluiten zakt een deel van het bloed door de zwaartekracht terug naar de benen en de enkels. Daardoor gaan de aderen meer gaan uitzetten. Vermoeide en zware benen door verzwakte aderkleppen gaan vaak gepaard met spataderen en opgezette benen of enkels. - Beentrombose
Bij beentrombose zijn een of meerdere aderen in de benen verstopt door gestold bloed. Hierdoor worden de andere, meer aan de oppervlakte liggende aderen overbelast. Na enkele jaren ontstaan aderproblemen en spataderen. - Aderontsteking
Een operatie of ongeval kan aanleiding geven tot verzwakking van de aderwanden, spataderen en/of ontstekingen van de aderwand (tromboflebitis) in de onderste ledematen. - Etalagebenen
Bij aderverkalking (atherosclerose) worden de aders nauwer zodat het zuurstoftransport door de benen verhinderd wordt. Door het zuurstoftekort kunnen de spieren in de benen gaan verkrampen wat tot vermoeidheid en pijn leidt. We spreken van etalagebenen. - Spier- en zenuwaandoening
Bij een verstoorde aansturing van de spieren door de zenuwen gaat het spierweefsel krimpen (spieratrofie). Hierdoor kunnen je spieren minder goed functioneren en geraken ze sneller vermoeid. Voorbeelden zijn multiple sclerose en het Guillain-Barré syndroom. Spier- en zenuwaandoeningen zijn echter slechts zelden de oorzaak van vermoeide benen, Je hoeft je hier dus niet direct zorgen over te maken.
Zoals we eerder zeiden, zijn vermoeide en zware benen geen ziekte op zich. Veelal gaan ze vanzelf weer over. Wanneer de symptomen echter regelmatig optreden en je dagelijkse leven hinderen, bespreek dit dan met je huisarts. Die zal je helpen om de eventueel onderliggende aandoening op te sporen en te behandelen.
Hoe kunnen aderproblemen gedetecteerd worden?
Als de arts een vermoeden heeft dat een aderprobleem de oorzaak is van je vermoeide benen, kan hij je voorstellen een van volgende technische onderzoeken te laten doen:
- Doppleronderzoek
Dit 10-minutendurende onderzoek vindt plaats in een polikliniek en is volledig pijnloos. Met ultrageluidsgolven wordt de bloedstroom in je aderen hoorbaar gemaakt.
- Duplexonderzoek
Dit 20 tot 40-minutendurende onderzoek vindt meestal plaats in de afdeling beeldvorming van een ziekenhuis. Dit modernere onderzoek maakt de geluidsgolven zichtbaar zodat eventueel insufficiënte kleppen weergegeven kunnen worden op een scherm.
- Vermijd langdurig staan of zitten in dezelfde houding
- Probeer regelmatig van houding te veranderen, bij langdurig zitten je benen omhoog te leggen, tussendoor voldoende je tenen te bewegen om je bloedcirculatie te stimuleren
- Vermijd ook om te springen en zware objecten of kinderen te tillen
- Neem de trap in plaats van de lift
- Gebruik je pauzes om te wandelen
- Zorg voor voldoende beweging zoals wandelen en fietsen
- Masseer je benen of enkels meerdere keren per dag met een verkoelende gel die de doorbloeding bevordert. Masseer altijd in de richting van je hart en niet omgekeerd.
- Loop eens vaker op blote voeten in het zand of op het gras
- Stap ook af en toe eens afwisselend op je tenen en hielen
- Vermijd schoenen met hoge hakken
- Vermijd strakke kleren zoals een strakke broek, een ceintuur, panty’s of knellende sokken die de terugstroom van je bloed verhinderen
- Kies voor een gezonde levensstijl met evenwichtige voeding, voldoende water drinken, niet te roken en weinig of geen alcohol te drinken
- Vermijd overgewicht
- Houd je voeten lekker warm zodat je bloed goed blijft stromen
- Geef je bloedcirculatie een boost door je benen regelmatig een wisseldouche van warm en koud te geven
- Laat je begeleiden door een podotherapeut om je voeten op een correcte manier te plaatsen en af te rollen bij het stappen
- Medicijnen
Als bovenstaande niet voldoende is kan de arts je een medicijn voorschrijven om de huiddoorbloeding te verbeteren en het uittredend vocht uit de haarvaten te verminderen zodat de vochtophoping (oedeem) vermindert. Vaak gaat het om een middel dat de vaatwand verstevigt en de elasticiteit verbetert.
- Compressietherapie
Een verband of elastische steunkousen zorgen voor uitwendige druk die de bloedstroom bevordert. Kies steunkousen op maat en laat ze aanmeten door een professionele bandagist.
